بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی مدتی پس از ایستادن یا راه رفتن دچار درد شدید در ناحیه باسن، ران و عضلات ساق پا می‌شوند. اگر شما هم این علائم را دارید، مطالعه این مقاله برای شما مفید خواهد بود. در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم و همچنین بهترین و جدیدترین روش های درمان تنگی کانال نخاعی را معرفی خواهیم کرد.
تنگی کانال نخاع چیست؟
ستون فقرات وظیفه تامین ثبات در قسمت بالاتنه را بر عهده دارد و به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید در جهات مختلف حرکت کنید. طناب نخاعی از اعصاب نخاعی تشکیل شده است که سیگنال‌ها را از مغز به بقیه قسمت‌های بدن هدایت می‌کند. اعصاب معمولا توسط استخوان و بافت‌های اطراف محافظت می‌شوند. اگر اعصاب نخاعی آسیب ببیند یا دچار اختلال شوند، می‌توانند بر عملکردهایی مانند راه رفتن، تعادل و حس تاثیر بگذارد.
تنگی کانال نخاع به تنگ شدن فضاهای نخاعی گفته می‌شود. تنگ شدن کانال نخاعی باعث ایجاد فشار بر اعصابی می‌شود که در سراسر ستون فقرات وجود دارند. تنگی کانال نخاعی گردن و کمر جزو شایع‌ترین انواع این بیماری را محسوب می‌شوند.
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاع داریم؟
برخی از افرادی که دچار تنگی کانال نخاع هستند ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. ممکن است عده‌ای دیگر علائمی مانند درد، بی‌حسی، سوزش و ضعف عضلانی را تجربه کنند. همچنین ممکن است با گذر زمان علائم تنگ شدن کانال نخاعی بدتر شود. برخی از تغییرات ناشی از تخریب ستون فقرات که به استئوآرتریت مربوط است نیز می‌توانند باعث تنگ شدن کانال نخاعی شوند.
تنگی کانال نخاعی ممکن است در هر فردی ایجاد شود، اما در مردان و زنان بالای ۵۰ سال شایع‌تر است. افراد جوان‌تری که با کانال نخاعی باریک به دنیا می‌آیند بیشتر در معرض خطر ابتلا به تنگ شدن کانال نخاع شوند.
تشخیص تنگی کانال نخاعی شامل ارزیابی کامل ستون فقرات است. جراحی و درمان غیر جراحی تنگی کانال نخاعی از گزینه‌های موجود محسوب می‌شوند. درمان نکردن تنگی شدید کانال نخاعی باعث پیشرفت بیماری و مشکلات دائمی در خصوص تعادل بدن، فلج و بی‌اختیاری ادرار و مدفوع می‌شود.
بهترین روش درمان تنگی کانال نخاعی
درمان تنگی کانال نخاع به محل تنگی کانال و شدت علائم و نشانه‌های بیمار بستگی دارد. برای تصمیم‌گیری در خصوص بهترین گزینه درمان تنگی کانال نخاعی باید با یک متخصص مغز و اعصاب خوب مشورت کنید. اگر شما هیچ‌گونه علامتی نداشته باشید یا علائم شما خفیف باشد، پزشک به‌طور منظم وضعیت شما را بررسی می‌کند و برخی نکات را به شما می‌گوید که در منزل انجام دهید.
در صورتی که این مورد نتواند به شما کمک کند، پزشک انجام فیزیوتراپی و مصرف برخی داروها را تجویز می‌کند. اگر سایر گزینه‌های درمانی مفید نباشد و به شما کمک نکد، می‌توانید از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی بهره بگیرید.
انواع تنگ شدن کانال نخاعی را بشناسید
انواع تنگی کانال نخاعی بر اساس محل آنها در ستون فقرات دسته‌بندی می‌شوند. گاهی ممکن است بیمار در چند نقطه دچار تنگی کانال باشد.
دو نوع تنگی کانال نخاع وجود دارد که عبارتند از:
- تنگی کانال نخاع گردن
- تنگی کانال نخاع کمر
تنگی کانال نخاعی گردن
در این حالت، تنگی در قسمت ستون فقرات گردن رخ می‌دهد.
تنگی کانال نخاعی کمر
در این حالت، تنگی در قسمت پایین کمر رخ می‌دهد. تنگی کانال نخاع کمری شایع‌ترین نوع تنگی کانال نخاعی است.
علت تنگی کانال نخاعی چیست؟
ستون فقرات از گردن تا کمر امتداد می‌یابد. استخوان‌های ستون فقرات، کانال نخاع را تشکیل می‌دهند که از طناب نخاع (اعصاب) محافظت می‌کنند. برخی از افراد به صورت مادرزادی دچار تنگی کانال نخاع هستند. اما در اکثر موارد، تنگی کانال نخاعی زمانی رخ می‌دهد که برخی موارد باعث تنگ شدن فضای باز بین ستون فقرات شوند.
علل تنگی کانال نخاع عبارتند از:
- رشد بیش از حد استخوان
- دیسک کمر
- ضخیم شدن رباط‌های کمر
- تومورها
- آسیب‌های ستون فقرات
رشد بیش از حد استخوان
آسیب‌های ناشی از استئوآرتریت بر استخوان‌های ستون فقرات می‌تواند منجر به زائده‌های استخوانی شود که به درون کانال نخاع رشد می‌کنند. علاوه بر این، بیماری پاژه یک بیماری استخوانی است که معمولا بزرگسالان را درگیر می‌کند و می‌تواند باعث رشد بیش از حد استخوان در ستون فقرات شود.
دیسک کمر
بالشتک‌های نرمی که بین مهره‌ها قرار دارند و نقش ضربه‌گیر را ایفا می‌کنند، با گذر زمان و بالا رفتن سن از بین می‌روند. شکستگی‌هایی که در قسمت خارجی دیسک رخ می‌دهد باعث بیرون‌زدگی بالشتک‌های نرم و ایجاد فشار بر طناب نخاع یا اعصاب می‌شود.
مقاله درمان دیسک کمر را مطالعه کنید.
ضخیم شدن رباط‌های کمر
ممکن است با گذر زمان، رباط‌هایی که به حفظ استخوان‌های ستون فقرات کمک می‌کنند ضخیم شوند و به درون کانال نخاع فرو روند.
تومورها
رشد غیرطبیعی می‌تواند باعث ایجاد تومور درون طناب نخاع، درون بافت‌های پوشاننده نخاع یا فضای بین نخاع و مهره‌ها شود.
آسیب‌های ستون فقرات
تصادفات خودرویی و سایر آسیب‌ها می‌توانند باعث دررفتگی یا شکستگی یک یا چند مهره شوند. استخوان دررفته می‌تواند باعث آسیب رساندن به نخاع شود. التهاب و تورم بافت مجاور، می‌تواند فورا پس از جراحی کمر بر اعصاب و نخاع فشار وارد کند.
علائم تنگی کانال نخاعی
در تصاویری که به کمک ام آر آی یا سی تی اسکن گرفته می‌شود تنگ بودن کانال نخاعی قابل مشاهده می‌شود، اما برخی از افراد ممکن است هیچ‌گونه علامتی نداشته باشند. تنگی کانال نخاع به تدریج شروع می‌شود و باگذر زمان بدتر می‌شود.
علائم تنگ شدن کانال نخاع با توجه به محل تنگی و اعصاب درگیر، متفاوت است. از این رو علائم تنگ شدن کانال نخاع گردن و کمر متفاوت است و در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
علائم تنگی کانال نخاعی گردن
علائم تنگ شدن کانال نخاعی گردن شامل موارد زیر است:
- بی حسی یا سوزش در دست، بازو، پا و ساق
- ضعف عضلات دست، بازو، پا و ساق
- مشکلاتی در ارتباط با حفظ تعادل و راه رفتن
- گردن درد
- در موارد شدید، از دست دادن کنترل مثانه یا شکم (بی‌اختیاری و فوریت ادرار)
علائم تنگی کانال نخاعی کمر
علائم تنگ شدن کانال نخاعی کمر شامل موارد زیر است:
- بی حسی و سوزش در پا یا ساق
- ضعف عضلات پا یا ساق
- درد یا گرفتگی در یک یا هر دو پا در ایستادن طولانی مدت یا راه رفتن که معمولا هنگام نشستن یا خم شدن به جلو تسکین می‌یابد.
- کمر درد
چگونگی تشخیص تنگی کانال نخاع
پزشک برای تشخیص تنگی کانال نخاعی از بیمار درباره علائم و نشانه‌هایی که دارد سوال می‌پرسد، به‌بررسی پیشینه پزشکی او می‌پردازد و در نهایت وضعیت جسمانی او را بررسی می‌کند.
پزشک ممکن است برای تشخیص علت تنگ شدن کانال نخاعی گردنی بیمار، انجام عکسبرداری را تجویز می‌کند.
انواع روش های عکسبرداری برای تشخیص تنگ شدگی کانال نخاعی عبارتند از:
- عکسبرداری توسط اشعه ایکس
- ام آر آی
- سی تی اسکن یا سی تی میلوگرام
عکسبرداری توسط اشعه ایکس
در این حالت می‌توان تغییرات استخوان، مانند زائدهای استخوانی که باعث تنگ شدن فاصله بین مهره‌ها شده است را مشاهده کرد. بنابراین بیمار باید در معرض تشعشعات اشعه ایکس قرار بگیرد.
ام آر آی
در این حالت از امواج رادیویی و مغناطیسی (ام آر آی) برای تولید تصاویر ستون فقرات استفاده می‌شود. ام آر آی می‌تواند آسیب‌های دیسک و رباط، و وجود تومور را نشان دهد. به‌علاوه، می‌تواند اعصابی که تحت فشار قرار دارند را نیز مشخص کند.
سی تی اسکن یا سی تی میلوگرام
اگر بیمار قادر به انجام ام آر آی نباشد، پزشک انجام سی تی اسکن را پیشنهاد خواهد کرد. در سی تی اسکن ،به کمک اشعه ایکس از زوایای مختلف از بدن عکسبرداری می‌شود. در سی تی اسکن میلوگرام پس از تزریق ماده حاجب تصویربرداری انجام می‌شود. ماده حاجب وضعیت اعصاب و نخاع، فتق دیسک، زائده‌های استخوانی و تومور را نشان می‌دهد.
راه های درمان تنگی کانال نخاعی
روشهای درمان تنگی کانال نخاعی شامل موارد زیر است:
- درمان دارویی
- فیزیوتراپی
- تزریق استروئید
- جراحی
- تغییر سبک زندگی و درمان خانگی
درمان دارویی تنگی کانال نخاعی
پزشک متخصص مغز و اعصاب معمولا برای درمان تنگی کانال نخاعی با دارو موارد زیر را تجویز می‌کند:
- مسکن‌ها
- داروهای آرام‌بخش
- داروهای ضد تشنج
- مخدرها
مسکن‌ها
مصرف برخی از مسکن ها مانند ایبوبروفن، ناپروکسن و استامینوفن می‌تواند به‌طورموقت باعث تسکین درد ناشی از تنگی کانال نخاعی شود. این داروها فقط برای دوره کوتاهی تجویز می‌شوند و شواهد کمی مبنی بر مزایای استفاده طولانی از این داروها وجود دارد.
داروهای آرام‌بخش
مصرف برخی از داروهای آرام‌بخش در طول شب، مانند آمی‌تریپتیلین می‌تواند به تسکین دردهای شدید کمک کند.
داروهای ضد تشنج
برخی از داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین وپرگابالین می‌تواند به کاهش درد ناشی از آسیب اعصاب کمک کنند.
مخدرها
داروهای که حاوی ترکیبات کدئین هستند مانند اکسی‌کدون و هیدروکدون می‌توانند به‌طور موقت به تسکین درد کمک کنند. باید در مصرف مخدرها به مدت طولانی احتیاط کرد. از عوارض جانبی مخدرها می‌توان اعتیاد به مصرف آنها را ذکر کرد.
فیزیوتراپی برای تنگی کانال نخاعی
فیزیوتراپی یکی از روش های درمان تنگی کانال نخاعی بدون دارو است که نتایج خوبی دارد. افرادی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند باید برای کاهش درد، از میزان فعالیت خود بکاهند. اما کاهش فعالیت می‌تواند منجر به ضعف عضلات و در نتیجه درد بیشتر شود.
پزشک می‌تواند تمریناتی را به بیمار آموزش دهد که به کاهش درد و تقویت عضلات او کمک کند:
- تقویت عضلات و استقامت بدن
- حفظ‌پذیری و مقاومت ستون فقرات
- بهبود تعادل بدن
تزریق استروئید
ممکن است ریشه اعصاب در محل‌های تحت فشار، متورم و ملتهب شود. تزریق داروی استروئیدی (کورتیکواستروئید) به درون نقاط ملتهب باعث بهبود تنگی کانال نخاع نمی‌شود، اما می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند.
تزریق استروئید در همه افراد مفید و تاثیر گذار نیست. تزریق مکرر استروئید می‌تواند باعث ضعیف شدن استخوان‌ها و بافت‌های هم‌بند شود، از این رو بیمار می‌تواند در طول سال فقط چند بار استروئید تزریق کند.
جراحی تنگی کانال نخاعی
در صورتی که سایر روشهای درمانی تنگی کانال نخاع نتوانند به بیمار کمک کنند، یا علائم تنگی کانال باعث فلج شدن او شده باشد، پزشک انجام عمل جراحی را توصیه می‌کند. هدف از درمان تنگی کانال نخاعی با جراحی ایجاد فضای بیشتر در ستون فقرات به منظور کاهش فشار بر ریشه اعصاب یا ستون فقرات است.
انجام عمل جراحی برای رفع فشردگی کانال نخاعی، آخرین روش برای رفع علائم تنگی کانال نخاع است. تحقیقات نشان داده است که اگر عمل جراحی توسط جراحان با تجربه و ماهر انجام شود باعث کاهش عوارض می‌شود.
تغییر سبک زندگی و درمان خانگی
پزشک به بیمار پیشنهاد می‌کند برای کاهش درد، موارد زیر را در منزل رعایت کند:
- استفاده از کیسه آب گرم یا سرد
- حفظ تناسب اندام
- ورزش کردن
- استفاده از عصا یا واکر
استفاده از کیسه آب گرم یا سرد
برخی از علائم تنگی کانال گردن با قرار دادن کیسه‌های گرم یا سرد روی گردن تسکین می‌یابند.
حفظ تناسب اندام
اگر بیمار چاق باشد یا اضافه وزن داشته باشد باید وزن خود را کاهش دهد. کاهش وزن اضافی می‌تواند با برداشتن فشار از روی کمر به کاهش درد کمک شایانی کند.
ورزش کردن
انعطاف‌پذیری، تمرینات کششی و تقویتی می‌تواند به آزاد شدن ستون فقرات کمک کند. پزشک می‌تواند ورزش‌های مفید و ایمن را به بیمار معرفی کند. در مقاله درمان تنگی گانال نخاعی با ورزش می‌توانید بهترین حرکات تمرینی را مشاهده کنید.
استفاده عصا یا واکر
عصا و واکر به حفظ تعادل بدن کمک می‌کنند. بیمار هنگام استفاده از این وسایل در هنگام راه رفتن به سمت جلو خم می‌شود بنابراین از میزان درد او کاسته می‌شود.
2 دیدگاه ها