• مطب بلوار کشاورز: بین کارگر و جمالزاده، پلاک 95، طبقه 3
دریافت نوبت 09026692888

تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) چیست؟

تحریک مغناطیسی مغز

تحریک مغناطیسی مغز یک روش غیر تهاجمی است که از میدان‌های مغناطیسی برای تحریک سلول‌های عصبی در مغز برای درمان اختلال افسردگی، وسواس فکری عملی استفاده نموده و جزو جدیدترین درمان میگرن است. در این مقاله قصد داریم به بررسی روش درمان TMS بپردازیم و کاربردهای آن را بیان کنیم.

تحریک مغناطیسی مغز (آر تی ام اس) چیست؟

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا Transcranial Magnetic Stimulation که با اختصار به آن  TMS گفته می‌شود، یک روش درمان غیر دارویی و غیر تهاجمی، بدون درد با اثربخشی سریع جهت تحریک مغز است که می‌توان برای بهبود علائم و درمان طیف وسیعی از بیماری‌های مغز و اعصاب مورد استفاده قرار گیرد.

روش TMS معمولا زمانی استفاده می‌شود که سایر روش‌های درمانی موثر نبوده باشند. این روش که دارای تاییده FDA می‌باشد می‌تواند برای درمان اختلال افسردگی، وسواس فکری عملی، میگرن و آلزایمر استفاده شود. علاوه بر این، روش تحریک مغناطیسی مغز ابزاری موثر برای بازتوانی و توانبخشی در اختلال‌هایی مانند سکته مغزی، پارکینسون، دردهای نوروپاتیک، تقویت حافظه، کنترل استرس و  اضطراب و فلج بلز به شمار می‌رود.

تحریک مغناطیسی مغز برای درمان اختلالاتی همچون افسردگی شدید تا متوسط، اختلال دو قطبی در فاز افسردگی ، سردردهای میگرنی و اضطراب فراگیر شامل ارسال پالس‌های مغناطیسی تکراری است که با نام تحریک مکرر مغناطیسی فراجمجمه ای (rTMS) شناخته می‌شود.

نحوه انجام تحریک مغناطیسی مغز (TMS/rTMS)

در طول جلسه TMS، یک سیم پیچ الکترومغناطیسی روی پوست سر فرد نزدیک پیشانی او قرار می‌گیرد. الکترومغناطیس بدون درد یک پالس مغناطیسی ارسال می‌کند که سلول‌های عصبی را در ناحیه‌ای از مغز که در کنترل خلق و خو و افسردگی نقش دارند تحریک می‌کند. درواقع می‌توان گفت که این پالس مغناطیسی، نواحی از مغز را فعال می‌کند که در اثر بیماری، فعالیتشان کاهش یافته است.

اگرچه چرایی عملکرد TMS به طور کامل درک نشده است، اما به نظر می‌رسد این تحریک مغناطیسی عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به نوبه خود علائم بیماری را کاهش می‌دهد و خلق و خو را بهبود می‌بخشد.

دستگاه تحریک مقناطیسی مغز به دلیل استفاده از یک سیستم خنک‌کننده مبتنی بر مکش هوا و همچنین تولید جریان الکتریکی در کویلی که بر روی سر قرار گرفته صداهایی را ایجاد می‌نماید. این صداها آسیبی به آستانه شنیداری مراجع وارد نمی‌کند اما در صورتی که باعث آزار وی شود می‌توان از گوش‌گیر استفاده کرد.

تحریک مغناطیسی مغز TMS
تحریک مغناطیسی مغز TMS

عوارض جانبی تحریک مغناطیسی مغز

عوارض جانبی روش درمانی تحریک مغناطیسی (TMS/rTMS) معمولا خفیف تا متوسط هستند و مدت کوتاهی پس از یک جلسه بهبود می‌یابند و به مرور زمان با جلسات اضافی کاهش می‌یابند.

یکی از شایع ترین عوارض درمان TMS، سردرد است. این عارضه جانبی ناشی از پاسخ پوست سر به میدان مغناطیسی دستگاه است. معمولا در طی جلسات ۱ الی ۳ درمانی TMS وقوع این عارضه جانبی محتمل است.

درمان با TMS باعث تشدید میگرن نمی‌شود. سردرد ناشی از عوارض TMS صرفا بر اساس واکنش پوست سر به میدان مغناطیسی دستگاه است. بنابراین اتفاقی در سطح قشر مغز روی نمی‌دهد که باعث سردرد شود. در صورت وقوع سردرد می‌توانید از مسکن‌های معمول (ژلوفن) استفاده کنید. معمولا این سردردها استمرار پیدا نمی‌کنند و بعد از مدتی برطرف می‌شوند.

به طور کلی عوارض تحریک مغناطیسی مغز شامل موارد زیر است:

  • سردرد
  • ناراحتی پوست سر در محل تحریک
  • سوزن سوزن شدن، اسپاسم یا انقباض عضلات صورت
  • سبکی سر
  • تشنج (در افراد با سابقه تشنج و یا سابقه فامیلی تشنج)

برای جلوگیری از تشنج چه اقداماتی باید انجام شود؟

یکی از عارضه‌های جانبی احتمالی TMS تشنج مخصوصا در افراد با سابقه صرع است. تا قبل از سال ۱۹۹۵ هیچ چارچوب بالینی مشخصی برای مسائل ایمنی کار با دستگاه وجود نداشت برای همین هم بیشترین تشنج‌ها که حدودا نزدیک به ۱۰ مورد است تا آن زمان گزارش شد. از آن زمان تاکنون با به کار بردن راهبردهایی در جهت ارتقاء ایمنی، میزان تشنج ناشی از TMS به حداقل رسیده است.

افزایش میزان خطر وقوع تشنج به مواردی نظیر مصرف الکل، وابستگی به داروهای بنزودیازپین، استفاده از داروهای روانپزشکی که بر روی آستانه تشنج اثر میگذارند بستگی دارد. به همین دلیل قبل از شروع درمان تمامی موارد احتمالی موثر بر تشنج توسط پزشک چک می‌گردد.

نحوه آمادگی برای درمان با تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

قبل از درمان با روش TMS ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشید:

  • معاینه فیزیکی و احتمالا انجام برخی آزمایشات
  • ارزیابی برای بحث در مورد اختلال بیمار
آمادگی برای درمان تحریک مغناطیسی مغز
آمادگی برای درمان تحریک مغناطیسی مغز

این بررسی‌ها به پزشک کمک می‌کند تا مطمئن شود که TMS ایمن است و گزینه خوبی برای شماست. همچنین اگر باردار هستید یا در فکر باردار شدن هستید و یا هر گونه فلز یا وسایل پزشکی کاشته شده در بدن خود دارید، حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.

در برخی موارد، افرادی که دارای ایمپلنت یا دستگاه‌های فلزی هستند می توانند TMS داشته باشند. با این حال، به دلیل میدان مغناطیسی قوی تولید شده در طول درمان تحریک ترانس کرانیال، این روش برای برخی از افرادی که دارای دستگاه‌های زیر هستند توصیه نمی‌شود:

  • گیره یا سیم پیچ آنوریسم
  • استنت‌ها
  • محرک‌های کاشته شده
  • کاشت عصب واگ یا محرک‌های عمقی مغز
  • وسایل الکتریکی کاشته شده، مانند ضربان ساز یا پمپ‌های دارویی
  • الکترودهایی برای نظارت بر فعالیت مغز
  • کاشت حلزون شنوایی
  • هر گونه ایمپلنت مغناطیسی
  • قطعات گلوله
  • هر وسیله فلزی یا شی دیگری که در بدن شما کاشته شود

سایر مواردی که پیش از انجام TMS لازم است به اطلاع پزشک برسانید عبارتند از:

  • اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید، از جمله داروهای با نسخه یا بدون نسخه، مکمل‌های گیاهی، ویتامین‌ها و سایر مکمل‌ها
  • سابقه تشنج یا سابقه خانوادگی صرع
  • اگر دارای سایر اختلالات سلامت روان (غیر از اختلالی که برای درمان آن قصد انجام TMS دارید) هستید مانند سوء مصرف مواد، اختلال دوقطبی یا روان‌پریشی
  • آسیب مغزی ناشی از بیماری یا آسیب، مانند تومور مغزی، سکته مغزی یا ضربه مغزی
  • سردردهای مکرر یا شدید
  • اگر قبلا تحت درمان TMS قرار گرفته‌اید

در اولین جلسه درمان تحریک مغناطیسی مغز چه کارهایی انجام می‌شود؟

TMS معمولا در مطب یا کلینیک و توسط بهترین دکتر مغز و اعصاب انجام می‌شود. برای موثر بودن درمان، نیاز است یک سری جلسات درمانی به صورت مداوم انجام شود. به طور کلی، جلسات به صورت روزانه و پنج بار در هفته به مدت چهار تا شش هفته انجام می‌شود.

قبل از شروع درمان، پزشک باید بهترین مکان برای قرار دادن آهنرباها روی سر و بهترین دوز انرژی مغناطیسی را برای شما شناسایی کند. اولین جلسه درمانی معمولا حدود 20 دقیقه طول می‌کشد.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

به احتمال زیاد در اولین جلسه درمانی TMS اقدامات زیر انجام می‌شود:

  • شما به اتاق مخصوص می‌روید و از شما می‌خواهند که روی یک صندلی دراز بکشید و گوش گیرهایی به شما می‌دهند تا در طول درمان استفاده کنید.
  • یک سیم پیچ الکترومغناطیسی روی سر شما قرار می‌گیرد و به طور مکرر خاموش و روشن می‌شود تا پالس‌های تحریک کننده تولید کند. این عمل منجر به تولید صدای ضربه زدن یا کلیک می‌شود که معمولا چند ثانیه طول می‌کشد و پس از آن یک مکث ایجاد می‌شود
  • پزشک مقدار انرژی مغناطیسی مورد نیاز را با افزایش دوز مغناطیسی تعیین می‌کند تا زمانی که انگشتان یا دستان شما منقبض شوند. که به عنوان آستانه حرکتی شما شناخته می‌شود و به عنوان یک نقطه مرجع در تعیین دوز مناسب برای شما استفاده می‌شود. در طول دوره درمان، بسته به علائم و عوارض جانبی، میزان تحریک را می‌توان تغییر داد.

پس از پایان هر جلسه درمانی می‌توانید به فعالیت‌های عادی روزانه خود بازگردید.

اثر بخشی تحریک عصبی مغز به چه میزان است؟

اگر TMS برای شما موثر باشد، علائم اختلال شما بهبود می‌یابند و یا به طور کامل از بین می‌رود. کاهش علائم ممکن است چند هفته طول بکشد. اثربخشی روش تحرثک مغناطیسی مغز ممکن است با کسب اطلاعات بیشتر در مورد تکنیک‌ها، تعداد تحریکات مورد نیاز و بهترین محل‌های قرارگیری روی مغز برای تحریک بهبود یابد.

پس از تکمیل یک سری درمان TMS، مراقبت‌های استاندارد مانند دارو درمانی و روان درمانی ممکن است به عنوان درمان مداوم توصیه شود. با این حال، اگر اختلال فرد با استفاده از تحریک عصبی مغز بهبود یافت اما بعدا علائمی را تجربه کرد، درمان TMS شما می تواند تکرار شود. این سری درمان را القای مجدد می‌نامند.

تحریک مغناطیسی مغز برای درمان کدام بیماری‌ها کاربرد دارد؟

استفاده از روش تحریک مغناطیسی مغز یا rtms در درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌های مغز و اعصاب کاربرد دارد. برخی از این بیماری‌ها شامل موارد زیر است:

  • انواع سردرد و میگرن
  • سکته مغزی
  • افسردگی
  • استرس و اضطراب
  • پرخوری عصبی
  • زودانزالی که به خاطر استرس و اضطراب ایجاد شده است
  • نوروپاتی دیابتی
  • وسواس
  • وزوز گوش
  • آلزایمر
  • پارکینسون

درمان میگرن با آر تی ام اس

دستگاه rTMS با ارسال پالس‌ها یا امواج الکترو مغناطیسی به سلول‌های عصبی مغز، آنها را تحریک می‌کنند. این امواج با هدف درمان میگرن با دستگاه rtms به قسمت بیرونی مغز تحت عنوان Cortex ارسال می‌شوند. این میدان‌های مغناطیسی، جریان الکتریکی کوچکی ایجاد می‌کند که اعصاب خاصی را فعال می‌کنند و در نتیجه احتمال ابتلا به میگرن با استفاده از این روش کاهش پیدا می‌کند.

درمان سکته مغزی با rtms

محققان دریافته‌اند که دستگاه rTMS می‌تواند حرکت بازو و سرعت راه رفتن را در بیماران سکته مغزی بهبود ببخشد. بهبود این علائم سکته مغزی می‌تواند به بیماران کمک کند تا بتوانند فعالیت‌های روزمره زندگی خود مانند لباس پوشیدن یا دستشویی رفتن را به تنهایی انجام دهند.

در مقاله تحریک مغناطیسی مغز برای سکته مغزی به طور کامل در این مورد توضیح داده‌ایم.

درمان افسردگی با تحریک مغناطیسی مغز

بهترین روش درمان افسردگی مقاوم به درمان، استفاده از دستگاه تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مکرر یا rTMS است. در مطالعات انجام شده روی افرادی که افسردگی مقاوم به درمان داشتند، ۵۰ تا ۶۰ درصد درمان افسردگی با rtms را یک روش موفق برای درمان بیماری معرفی کرده‌اند.

درمان زودانزالی با دستگاه rtms

مطالعات نشان داده است که افسردگی و اضطراب جزو مهمترین دلایل روانی زود انزالی در مردان به شمار می‌روند. با استفاده از دستگاه rTMS می‌توان این اختلالات را به صورت قطعی درمان کرد و پس از آن انتظار داشت مشکل انزال زودرس نیز حل شود.

کاهش اشتها و درمان پرخوری عصبی با تحریک مغناطیسی مغز

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که می‌توان با تحریک مغناطیسی مغز، پرخوری را کنترل کرد و باعث کاهش میل افراطی برخی از افراد به خوردن غذا شد. تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مکرر یا rTMS یک تکنیک غیرتهاجمی است که پزشکان را قادر می‌سازد تا به طور انتخابی مناطقی از قشر مغز را تحریک کند.

بهترین مرکز rtms (آر تی ام اس) در تهران

استفاده از این روش نیازمند مهارت بالا بوده و نحوه استفاده از این روش درمانی تاثیر مستقیم بر میزان بهبودی بیماران دارد. دکتر حمیدرضا رخصت یزدی به عنوان یکی از بهترین متخصصین مغز و اعصاب تهران با استفاده از روش درمانی تحریک مغناطیسی مغز (TMS/rTMS) به بیمارانی نظیر میگرن، سردرد و … کمک می‌کند تا هر چه سریعتر بهبودی خود را به دست آورده و درمان شوند.

 روش درمانی تحریک مغناطیسی مغز وابستگی زیادی به مهارت و تجربه اپراتور دارد، مراجعه به بهترین مرکز rtms در تهران باعث می‌شود تا شما بهترین نتیجه درمانی را از روش آر تی ام اس دریافت کنید.

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟

5 / 5. 3

3 دیدگاه ها

  • Avatar

    سحر, مرداد ۸, ۱۴۰۲ @ ۰۰:۱۸ پاسخ

    سلام وقت بخیر. جناب دکتر آیا این روش برای پدر من که آلزایمر دارند و بیماریشون بسیار پیشرفته هست جواب میده؟ ایشون وارد فاز پرخاشگری شدند و کنترل بسیار کمی روی ادرار و مدفوعشون دارند.

  • Avatar

    پیام, تیر ۱۷, ۱۴۰۲ @ ۰۰:۵۰ پاسخ

    سلام و درود ، آیا در ایران دستگاه rtms وجود داره؟ و در کدوم شهرها انجام میشه؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *