سردرد یک بیماری شایع است که بسیاری از افراد آن را به دلیل استرس، فشار عصبی و سایر عوامل قابل کنترل تجربه می‌کنند. با این حال، مواردی وجود دارد که سردرد می‌تواند علامت هشداردهنده یک بیماری جدی‌تر و تهدید کننده زندگی باشد. سردردهای خطرناک نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند تا از عوارض بعدی جلوگیری شود. در این مقاله به بررسی انواع سردرد خطرناک می‌پردازیم و مهمترین علائم سردردهای خطرناک را بررسی می‌کنیم.
کدام سردرد خطرناک است؟
انواع رایج سردرد شامل سردرد تنشی، سردرد خوشه‌ای و سردرد گردنی است که خوشبختانه این سردردها جزو سردردهای خطرناک محسوب نمی‌شوند. این سردردها معمولا بدون درمان خاصی از بین می‌روند و یا می‌توان آن‌ها را با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی به راحتی کنترل کرد.
سردردهای خطرناک می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله خونریزی داخل جمجمه، تومورهای مغزی، مننژیت، آرتریت تمپورال و آنوریسم باشند. این سردردها همچنین ممکن است در اثر ضربه مغزی ناشی از وارد شدن ضربه شدید به سر ایجاد شوند.
به طور کلی انواع سردرد خطرناک شامل موارد زیر است:
- سردردهای میگرنی شدید
- سردردهای بعد از خونریزی مغزی
- سردرد ناشی از تومور مغزی
- سردردهای ناشی از علل التهابی و عفونی
سردردهای میگرنی شدید
سردردهای میگرنی اغلب شدید و ناتوان کننده هستند، اما برخی از انواع میگرن به دلیل عوارض مرتبط با آن می‌توانند بسیار خطرناک باشند. انواع سردرد میگرنی خطرناک شامل موارد زیر هستند:
- میگرن با هاله
- میگرن همی پلژیکنیز
- سردردهای میگرنی مداوم
میگرن هاله‌ای
سردرد میگرنی با هاله یکی از انواع میگرن خطرناک است که علامت هشدار دهنده آن اختلالات بینایی مانند دیدن نورهای چشمک‌زن و الگوهای زیگزاگ است. افرادی که دچار میگرن هاله‌ای می‌شوند، ممکن است با چالش‌هایی در گفتار، هماهنگی و ادراک حسی نیز مواجه شوند.
میگرن همی پلژیکنیز
میگرن همی پلژیکنیز نوع دیگری از میگرن خطرناک به شمار می‌رود که با فلج یا ضعف موقت در یک طرف بدن، همراه با درد شدید مشخص می‌شود. این علائم می‌توانند بسیار ترسناک باشند و ممکن است شبیه به علائم سکته مغزی باشند.
سردردهای میگرنی مداوم
سردردهای میگرنی دارای حملات طولانی مدت و شدید که بیش از 72 ساعت طول می‌کشند نیز می‌توانند به عنوان یک نوع سردرد خطرناک محسوب شوند. برای کاهش درد و عوارض این نوع سردرد که تحت عنوان میگرن مداوم شناخته می‌شود، نیاز به مراقبت فوری پزشکی است.
سردردهای بعد از خونریزی مغزی
یکی دیگر از انواع سردرد خطرناک می‌توانند ناشی از خونریزی داخل جمجمه باشد. خونریزی زیر عنکبوتیه یا خونریزی ساب آراکنوئید زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی در مغز پاره می‌شوند و منجر به خونریزی در فضای بین مغز و غشاهای محافظ می‌شود. این نوع خونریزی اغلب با سردرد شدید و ناگهانی همراه است.
از سوی دیگر، خونریزی داخل مغزی به خونریزی در خود بافت مغز اطلاق می‌شود که می تواند باعث سردردهای ناگهانی و شدید همراه با علائم عصبی مانند ضعف، بی حسی و مشکل در صحبت شود.
سردرد ناشی از تومور مغزی
تومورهای مغزی یکی دیگر از عوامل سردرد خطرناک هستند. این تومورها رشد می‌کنند و به بافت‌های اطراف فشار وارد می‌کنند و در نهایت باعث ایجاد سردرد شدید می‌شوند. سردرد ناشی از تومور مغزی یشرونده است، در طول زمان بدتر می‌شوند و ممکن است با علائم نگران‌کننده دیگری مانند تشنج، تغییرات شناختی و تغییرات شخصیتی همراه باشد.
سردردهای ناشی از علل التهابی و عفونی
برخی شرایط التهابی و عفونی می‌تواند منجر به سردرد خطرناک شوند. این موارد عبارتند از:
- مننژیت
- آرتریت تمپورال
- عفونت سینوسی و آبسه‌های مغزی
سردرد ناشی از مننژیت
مننژیت به التهاب غشاهای اطراف مغز و نخاع اشاره دارد. سردردهای مرتبط با مننژیت معمولا شدید بوده و با علائمی مانند تب، سفتی گردن و حساسیت به نور همراه است.
آرتریت تمپورال
آرتریت تمپورال، یکی دیگر از بیماری‌های التهابی، شامل تورم رگ‌های خونی در سر و گردن، به ویژه شقیقه‌ها است. سردرد ناشی از آرتریت تمپورال می‌تواند آزاردهنده باشد و اغلب با حساسیت پوست سر، درد فک و تغییرات بینایی همراه است.
عفونت سینوسی و آبسه‌های مغزی
عفونت‌هایی مانند سینوزیت یا وجود آبسه‌های مغزی (عفونت‌های موضعی مغز) نیز می‌تواند باعث سردردهای خطرناکی شود که معمولا با علائمی مانند تب، درد صورت و ناهنجاری‌های عصبی همراه است.
نشانه‌ها و علائم سردرد خطرناک را بشناسید
شناخت علائم سردرد خطرناک برای انجام اقدامات فوری پزشکی ضروری است. به تاخیر انداختن یا نادیده گرفتن علائم این گونه سردردها می‌تواند عواقب جدی داشته باشد و زندگی فرد را تهدید کند. همیشه بهتر است در مورد سلامتی خود احتیاط کنید و در صورت تجربه سردرد غیرعادی شدید، ناگهانی و همراه با علائم هشدار دهنده با یک متخصص سردرد مشورت کنید. به یاد داشته باشید، تشخیص زودهنگام و درمان سریع سردرد می‌تواند تفاوت قابل‌توجه‌ای در نتیجه و مدیریت سردردهای بالقوه خطرناک ایجاد کند.
برخی از مهمترین نشانه‌های سردرد خطرناک عبارتند از:
- سردرد شدید و ناگهانی
- سردردهای پس از ضربه به سر
- سردرد شدید همراه با تب و سفتی گردن
- سردرد همراه با بی‌حسی و ضعف یک طرفه
- سردرد همراه با درد گردن و صورت
- سردرد پس از فعالیت بدنی
- یک سردرد جدید یا غیرطبیعی
سردرد شدید و ناگهانی
سدرد شدید و ناگهانی به نوعی از سردرد گفته می‌شود که معمولا در عرض 60 ثانیه به اوج خود می‌رسد. درد ناشی از این نوع سردرد ممکن است پس از یک ساعت بهبود یابد، اما می‌تواند بسیار خطرناک باشد. سردرد شدید و ناگهانی اغلب به دلیل خونریزی در مغز ایجاد می‌شوند که می‌تواند پس از آنوریسم، سکته یا آسیب های دیگر رخ دهد. سایر علائم مرتبط با این سردردها شامل حالت تهوع، استفراغ و آشفتگی ذهنی است.
سردرد پس از ضربه به سر
سردردی که به دنبال ضربه به سر ایجاد می‌شود می‌تواند نشان دهنده آسیب مغزی مانند ضربه مغزی یا خونریزی مغزی باشد. در برخی موارد سردرد چند روز پس از آسیب شروع می‌شود. همچنین مواردی که سردرد پس از آسیب تشدید شود، می‌تواند نگران‌کننده باشد.
به یاد داشته باشید که حتی یک افتادن یا ضربه جزئی به سر می‌تواند منجر به خونریزی در مغز شود. سایر علائم آسیب مغزی می‌تواند شامل از دست دادن هوشیاری، استفراغ و ضعف، از دست دادن حافظه، اختلال بینایی و تغییر وضعیت ذهنی باشد.
سردرد شدید همراه با تب و سفتی گردن
این نوع سردرد می‌تواند به دلیل مننژیت، التهاب غشای پوشاننده مغز و نخاع باشد که در اثر عفونت ویروسی یا باکتریایی ایجاد می‌شود. سایر علائم مننژیت شامل تب، بثورات پوستی، حساسیت به نور و سفتی عضلانی است. این وضعیت خطرناک و تهدید کننده زندگی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
سردرد همراه با بی‌حسی و ضعف یک طرفه
سردرد ناگهانی و شدید همراه با ضعف و بی‌حسی در یک طرف سر و پایین تا شانه‌ها و بازوها می‌تواند نشان‌دهنده آسیب به سینوس‌های وریدی در مغز باشد. مسدود شدن این نواحی می‌تواند باعث خونریزی در مغز و سکته مغزی شود. از دیگر علائمی که باید به آن توجه کرد، اختلال در گفتار و بینایی و همچنین حساسیت به نور و صدای بلند است.
سردرد همراه با درد گردن و صورت
پارگی در یکی از شریان‌های کاروتید که به گردن، صورت، گوش‌ها و سر خون می‌دهد می‌تواند باعث سردرد همراه با درد گردن و صورت شود که به آن دیسکسیون شریان کاروتید (CAD) گفته می‌شود و می‌تواند منجر به سکته شود. لازم به ذکر است که این علائم معمولا به صورت ناگهانی و شدید تجربه می‌شوند.
سردرد پس از فعالیت بدنی
سردردی که پس از فعالیت سنگین رخ می‌دهد و به صورت درد شدید و ناگهانی احساس می‌شود، می تواند نشان دهنده خونریزی، سکته مغزی یا تومور باشد و نیاز به بررسی دارد. علائم دیگری که باید در مورد سردردهای ناشی از فعالیت نگران بود، تغییرات گفتار، تعادل و بینایی است.
یک سردرد جدید یا غیرطبیعی
اگر سردردی را تجربه می‌کنید که قبلا هرگز نداشته‌اید، باید بسیار محتاط باشید. اگر بیش از 50 سال سن دارید، علائم جدید سردرد حتی بیشتر نگران‌کننده است زیرا می‌تواند نشان‌دهنده آرتریت سلول غول‌پیکر، تومور مغزی و سکته باشد.
علائم سردرد خطرناک در کودکان
سردرد در دوران کودکی شایع است و بیشتر اوقات به دلیل بیماری ومسائل جزئی مانند ضربه خفیف به سر، کمبود خواب، عدم دریافت غذا یا آب کافی و استرس ایجاد می‌شوند. سردردهای میگرنی در دوران کودکی نیز ممکن است ایجاد شود، اما با آگاهی و اجتناب از محرک‌ها، معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
با این حال، گاهی اوقات سردرد در کودکان ممکن است نگران‌کننده باشد و نیاز به درمان فوری داشته باشد. مهمترین علائم سردرد خطرناک در کودکان شامل موارد زیر است:
- اگر کودک زیر 6 سال سن دارد و دچار سردرد شده است.
- کودک با سردرد از خواب بیدار شود.
- سردرد کودک از صبح خیلی زود شروع شود.
- سردرد کودک زمانی که زور می‌زند (مانند سرفه یا عطسه) بدتر می‌شود.
- کودک سردرد همراه با استفراغ مکرر و حالت تهوع دارد، درحالیکه سایر علائم ویروس معده در او وجود ندارد.
- سردرد به طور ناگهانی ایجاد شده و کودک آن را به عنوان “بدترین سردرد تاکنون” توصیف می‌کند.
- کودک سردرد همراه با سفتی گردن و تب بسیار بالایی دارد.
- سردرد کودک شدیدتر می‌شود یا مداوم شده است.
- کودک شروع به نشان‌دادن تغییرات شخصیتی می‌کند.
- کودک تغییراتی در بینایی خود دارد.
- کودک در بازوها یا پاها ضعف دارد و دچار مشکلات تعادلی شده است.
- کودک شروع به تشنج می‌کند.
سردرد خطرناک در بارداری چه علائمی دارد؟
هنگامی که سردرد در دوران بارداری با سرگیجه و تاری دید همراه باشد، وقت آن است که با متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید. این علائم می‌توانند علائم وضعتی تحت عنوان پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری باشد که معمولا بعد از هفته بیستم بارداری رخ می‌دهد.
پره اکلامپسی می‌تواند به اندام‌هایی مانند کبد یا کلیه‌ها آسیب برساند. همچنین می‌تواند منجر به کاهش تعداد پلاکت‌ها شود که سلول‌هایی در خون هستند که در فرآیند انعقاد مهم هستند. مطالعات نشان داد‌اند که زنان باردار مبتلا به فشار خون بالا و سردرد، 17 برابر بیشتر در معرض عوارض شدیدی مانند پره اکلامپسی هستند. همچنین خطر ابتلا به پره اکلامپسی در افراد باردار مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 دو تا چهار برابر است.
برخی از افراد مبتلا به پره اکلامپسی دچار سردردی می‌شوند که شبیه میگرن است. سردرد ضربان دار همراه با حالت تهوع و حساسیت به نور یا صدا. در صورت مشاهده این علائم بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
درمان سردردهای خطرناک چگونه است؟
روش‌های درمان و کنترل سردردهای خطرناک شامل موارد زیر است:
- مناسب‌سازی درمان با علت زمینه‌ای
- داروها برای تسکین علائم و پیشگیری
- مداخلات جراحی برای خونریزی داخل جمجمه و تومورها
- آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد التهابی برای عفونت‌ها
- اقدامات اورژانسی مراقبت از خود
مناسب‌سازی درمان با علت زمینه‌ای
رویکرد درمانی برای سردردهای خطرناک به علت اصلی آن بستگی دارد. هنگامی که علت اصلی سردرد تشخیص داده شد، متخصص مغز و اعصاب می‌تواند یک برنامه شخصی برای درمان سردرد ایجاد کند. این برنامه درمانی ممکن است شامل ترکیبی از داروها، اصلاح شیوه زندگی و سایر مداخلات باشد.
داروها برای تسکین علائم و پیشگیری
داروها نقش مهمی در مدیریت سردردهای خطرناک دارند. برای میگرن، هم داروهای کنترل کننده و هم داروهای پیشگیری کننده وجود دارد. هدف داروهای کنترل کننده تسکین درد و علائم مرتبط در طول حمله میگرنی است. این داروها شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، تریپتا‌ن‌ها و داروهای ضد تهوع است.
از سوی دیگر، داروهای پیشگیرانه به طور منظم برای کاهش فراوانی و شدت میگرن مصرف می‌شوند. این داروها شامل بتا بلوکرها، مسدودکننده های کانال کلسیم، داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد تشنج است.
مداخلات جراحی برای خونریزی داخل جمجمه و تومورها
در مواردی که سردردهای خطرناک ناشی از شرایطی مانند خونریزی داخل جمجمه و تومور مغزی، گزینه‌های درمانی ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی باشد. در این روش‌های درمانی هدف برداشتن یا کوچک کردن تومور، کنترل خونریزی و کاهش فشار روی مغز است. داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها ممکن است برای کاهش التهاب و تورم در مغز تجویز شود.
آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد التهابی برای عفونت‌ها
در صورتی علت سردرد خطرناک ناشی از عفونت باشد، آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند درمان مناسبی باشند. این داروها به کنترل و رفع علائم عفونت‌های مغزی یا دیگر مناطق مغز و ستون فقرات کمک می‌کنند. همچنین، داروهای ضد التهابی می‌توانند در کاهش التهابات مغزی کمک کنند و باعث بهبود علائم سردرد خطرناک شوند.
اقدامات اورژانسی مراقبت از خود
در مواردی که سردرد خطرناک به طور ناگهانی و شدید ایجاد شده باشد و علائمی همچون تغییر در وضعیت آگاهی، اختلال در گفتار یا حرکت، اختلال در بینایی، عدم توازن و یا علائم دیگر همراه باشد، اقدامات اورژانسی ضروری است. در این موارد، فورا به یک بیمارستان نزدیک محل زندگی خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق برای علت سردرد و درمان مناسب ارائه شود.
سوالات پرتکرار درباره سردرد خطرناک
آیا سردرد مداوم خطرناک است؟
سردرد معمولا در عرض 4 ساعت از بین می‌رود، اما در مواردی ممکن است سردرد برای مدت طولانی‌تری ادامه یابد. با این حال، اگر سردرد شما بیش از 72 ساعت ادامه داشت، باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. زیرا سردرد طولانی مدت یا سردرد مداوم می‌تواند یکی از نشانه‌های سردرد خطرناک باشد.
کدام نوع سردرد نیاز به درمان اورژانسی دارد؟
اگر سردرد بیش از 72 ساعت طول بکشد، بدترین سردردی باشد که تا به حال تجربه کرده‌اید و با علائمی مانند استفراغ غیرقابل کنترل و از دست دادن بینایی همراه باشد، نیاز است درمان اورژانسی سردرد دریافت کنید. سردردهای موسوم به سردرد صاعقه‌ای نیز یکی از انواع سردرد خطرناک هستند. همچنین سردردهای همراه با مشکل تکلم و بی‌حسی نیز ممکن است نشانه سکته مغزی باشد.
آیا خوابیدن با سردرد مشکلی دارد؟
خوابیدن با سردرد به خودی خود خطرناک نیست. با این حال، باید اقداماتی را برای کاهش سردرد قبل از رفتن به رختخواب انجام دهید، زیرا سردرد درمان‌نشده ممکن است یک شبه بدتر شود. همچنین اگر علائم شما شدید و مقاوم به درمان خانگی است، نباید از خواب به عنوان جایگزینی برای مراجعه به پزشک استفاده کنید.
منابع:
