• مطب بلوار کشاورز: بین کارگر و جمالزاده، پلاک 95، طبقه 3
دریافت نوبت 09026692888

علت احساس تکان خوردن مغز و ارتباط آن با ضربه مغزی

JTJTJT

آیا تا به حال درباره بیماری تکان خوردن مغز چیزی شنیده‌اید؟ تکان مغزی یک اختلال مغزی است که ممکن است در اثر تصادف ایجاد شود و یکی از عوارض شایع آن سکته مغزی است. در این مقاله به بررسی این اختلال می‌پردازیم. همچنین علت احساس تکان خوردن مغز را بررسی می‌کنیم.

تکان خوردن مغز یا کانکاشن مغزی چیست؟ چه عوارضی دارد؟

به ضربه یا تکان مغزی در اصطلاح پزشکی کانکاشن مغزی گفته می‌شود که می‌تواند بر عملکرد مغز شما اثر بگذارد. اثرات آن معمولا موقتی است و می‌تواند شامل مواردی زیر باشد:

ممکن است فرد به تکان مغزی مبتلا شده باشد اما از آن آگاهی نداشته باشد. کانکاشن مغزی معمولا در اثر ضربه به سر ایجاد می‌شود. علاوه بر این، تکان شدید سر و گردن و همچنین بالاتنه نیز می‌تواند منجر به تکان خوردن مغزی شود.

در ورزش‌های پربرخورد مانند فوتبال نیز تکان مغزی شایع است. این ضربه‌ها بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارند، معمولا برای یک دوره کوتاه‌مدت اتفاق می‌افتند و فرد دچار علائم تکان خوردن مغز می‌شود.

تکان خوردن مغز در اثر ضربه مغزی

ضربه مغزی می‌تواند به خونریزی مغز یا بافت‌های اطراف آن منجر شود. خونریزی مغزی می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد. به همین دلیل شخصی که دچار ضربه مغزی می‌شود باید در ساعات اولیه پس از حادثه تحت نظر قرار گرفته شود.

اگر علائم و نشانه‌های او بدتر شدند، باید تحت مراقبت‌های اورژانسی قرار گیرد و توسط دکتر مغز و اعصاب معاینه گردد.

بیشتر افراد معمولا پس از ضربه مغزی به طور کامل بهبود می‌یابند. علائم و نشانه‌های ضربه مغزی ممکن است تا ساعت‌ها یا روزهای پس از ضربه ظاهر نشوند.

متخصص مغز و اعصاب در گام اول بیمار را بررسی کرده تا اطمینان حاصل کند او دچار آسیب دیدگی شدید مغزی یا آسیبی که زندگی بیمار را تهدید می‌کند، نشده باشد، سپس به ارزیابی شدت آسیب و ضربه مغزی می‌پردازد.

پزشک علائم و نشانه‌های بیمار را ارزیابی می‌کند، سابقه پزشکی او را بررسی کرده و یک معاینه بالینی عصبی انجام می‌دهد. استراحت در تختخواب، مصرف مایعات و مسکن‌های خفیف مانند استامینوفن ممکن است تجویز شود.

پیگیری و معاینات بعدی بسیار مهم است، زیرا برخی از مشکلات ظریف ناشی از ضربه مغزی (اختلال حافظه، تغییرات شخصیتی و تغییر در توانایی شناختی) ممکن است در زمان آسیب‌دیدگی ظاهر نشوند.

تکان مغزی
تکان مغزی

علت احساس تکان خوردن مغز در سر

مغز قوامی مشابه ژله دارد. مغز به کمک مایع مغزی–نخاعی موجود در جمجمه، از فشار و ضربه‌های احتمالی روزمره در امان می‌ماند. تکان شدید سر و گردن و بالاتنه می‌تواند منجر به لیز خوردن مغز به سمت جلو یا عقب (در مقابل دیواره داخلی جمجمه) شود.

از میان عوامل مختلف تکان مغزی، تکان خوردن مغز در تصادف یکی از اتفاتی است که می‌تواند منجر به ضربه مغزی در فرد شود.

عوامل خطرناکی که باعث تکان مغزی میشود

برخی از فعالیت‌ها و یا عوامل می‌توانند خطر تکان خوردن مغز و ضربه مغزی را افزایش دهند، برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

  • افتادن و سقوط، به‌ویژه در کودکان نوپا و سالخوردگان
  • شرکت در ورزش‌های پرخطر و پربرخورد مانند فوتبال، هاکی، راگبی، بوکس و دیگر ورزش‌های مبارزه‌ای
  • شرکت در ورزش‌های پرخطر بدون تجهیزات ایمنی و نظارت مناسب
  • تصادف با وسایل موتوری و خودروها
  • تصادف عابر پیاده یا دوچرخه‌سوارها
  • سربازانی که درگیر جنگ هستند.
  • داشتن سابقه ضربه شدید مغزی

علائم تکان خوردن مغز در جمجمه

علائم تکان مغزی می‌تواند خفیف باشد و ممکن است فورا ظاهر نشوند. این علائم ممکن است روزها، هفته‌ها یا حتی بیشتر طول بکشد.

ضرب‌دیدگی سر کودکان بسیار شایع است. اما تشخیص تکان مغزی در نوزادان و کودکان نوپا می‌تواند دشوار باشد، زیرا آن‌ها نمی‌توانند احساسشان را به‌راحتی توصیف کنند. ممکن است گریه نوزاد یا کودک نوپا متوقف نشود، بی‌قرار باشد، غذا یا شیر خود را نخورد.

علائم و نشانه‌های کانکاشن مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • سردرد یا احساس فشار در سر
  • از دست دادن هوشیاری به صورت موقت
  • سردرگمی یا احساس بودن در مه
  • آمنزیا (فراموشی) در خصوص مکان و زمان حادثه
  • سرگیجه
  • زنگ زدن گوش
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • بیان کلمات نامربوط و نابجا
  • تأخیر در پاسخ به سؤالات
  • مات ماندن یا خیره شدن
  • خستگی

ممکن است برخی بیماران سریعا علائم مختصری را تجربه کنند، اما ممکن است برخی از بیماران با چند ساعت یا چند روز تأخیر دچار علائم شوند، مانند:

روش های تشخیص تکان خوردن مغز در سر

برای تشخیص تکان مغز سر پزشک یک معاینه بالینی انجام خواهد داد و در خصوص نحوه آسیب‌دیدگی بیمار سؤالاتی خواهد پرسید. علاوه بر این، احتمالا بیمار تحت معاینات عصبی از قبیل نحوه دید، تعادل، هماهنگی و رفلکس بدن قرار می‌گیرد.

همچنین ممکن است پزشک حافظه و فرآیند تفکر بیمار را ارزیابی کند. در برخی موارد، ممکن است آزمایشات تصویربرداری از مغز مانند سی تی اسکن یا ام آر آی (MRI) درخواست شود. اسکن مغز می‌تواند وجود خونریزی یا التهاب در مغز و همچنین شکستگی جمجمه را نشان دهد.

تشخیص تکان خوردن مغز در سر
تشخیص تکان خوردن مغز در سر

برای درمان تکان خوردن مغز چه اقداماتی پیشنهاد می‌شود؟

استراحت مناسب‌ترین راهکار درمانی برای بیمار مبتلا به اختلال تکان مغزی است تا بدین وسیله مغز فرصت ترمیم و بهبودی خود را به دست آورد. پزشک توصیه خواهد کرد که بیمار از فعالیت‌های فیزیکی و ذهنی دور بماند، تا زمانی که شرایط او بهبود یابد.

این بدان معنی است که بیمار باید از انجام فعالیت‌هایی که باعث افزایش علائم او می‌شود، مانند فعالیت‌های بدنی، ورزش و یا حرکات شدید بدنی، اجتناب ورزد. چنین فعالیت‌هایی ممکن است علائم بیمار را تحریک کند.

این استراحت همچنین شامل محدود کردن فعالیت‌هایی می‌شود که نیاز به تفکر و فعالیت ذهنی دارند، مانند: بازی‌های ویدئویی، تماشای تلویزیون، تحصیل در مدرسه، خواندن، نوشتن و یا استفاده از کامپیوتر. این فعالیت‌ها ممکن است باعث بدتر شدن علائم یا تحریک آن‌ها شود.

در طول دوره بهبودی ممکن است پزشک توصیه کند، زمان رفتن به مدرسه یا محل کار بیمار کوتاه‌تر گردد. در طول روز بیمار باید استراحت داشته باشد و یا حجم کار و تکالیف مدرسه او باید کاهش یابد تا بیمار بهبودی لازم را به دست آورد.

درمان تکان خوردن مغز یا کانکاشن مغزی
درمان تکان خوردن مغز یا کانکاشن مغزی

همان‌طور که علائم بیمار بهبود می‌یابد، ممکن است به تدریج فعالیت‌ها افزایش یابد مانند تفکر، انجام تکالیف مدرسه و یا فعالیت‌های مربوط به محل کار و یا افزایش زمان مدرسه و کار بیمار. پزشک زمان بازگشت به فعالیت‌های سبک فیزیکی را به بیمار اعلام خواهد کرد.

گاهی اوقات قبل از اینکه علائم به طور کامل از بین رفته باشند، به بیمار اجازه انجام فعالیت‌های بدنی سبک (مانند دوچرخه ثابت یا پیاده‌روی) داده می‌شود، به شرطی که علائم و نشانه‌های بیمار بدتر نشود.

درنهایت، هنگامی که تمام علائم و نشانه‌های ضربه مغزی برطرف شدند، بیمار و پزشک می‌توانند در مورد زمان و نحوه برگشت به فعالیت‌های ورزشی برنامه‌ریزی کنند. شروع زودهنگام فعالیت ورزشی می‌تواند خطر ابتلا به ضربه مغزی دوم و آسیب‌دیدگی بیشتر مغز را افزایش دهد.

برای سردرد، می‌توانید از مسکن‌هایی مانند استامینوفن استفاده کنید. از مصرف دیگر داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن و یا آسپرین خودداری کنید، زیرا این داروها ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند.

پیشگیری از تکان مغزی و آسیب‌دیدگی سر

برخی از اقدامات و راهنمایی‌ها می‌تواند خطر ابتلا به تکان مغزی و آسیب‌دیدگی سر را برطرف و یا کاهش دهد. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

  • استفاده از ابزارهای محافظ در ورزش و سایر فعالیت‌های تفریحی
  • بستن کمربند ایمنی
  • امن ساختن محیط خانه
  • حفاظت از کودکان
  • ورزش منظم
  • آموزش دیگران در خصوص کانکاشن یا تکان مغزی

استفاده از ابزارهای محافظ در ورزش و سایر فعالیت‌های تفریحی

اطمینان حاصل کنید که تجهیزات ورزشی مناسب است، به‌خوبی نگهداری می‌شوند و به درستی پوشیده می‌شوند. قوانین بازی را دنبال کنید و روحیه ورزشکاری خود را تقویت کنید.

هنگام دوچرخه‌سواری، استفاده از موتورسیکلت، اسنوبرد و یا فعالیت‌های تفریحی دیگر که ممکن است در آن‌ها سر با آسیب‌دیدگی مواجه شود، از کلاه ایمنی استفاده کنید.

پیشگیری از آسیب مغزی با بستن کمربند ایمنی

استفاده از کمربند ایمنی در تصادفات جاده‌ای تا حد زیادی می‌تواند خطر آسیب دیدگی مغزی را کاهش دهد.

امن ساختن محیط خانه

خانه را به‌خوبی روشن نگه‌دارید. اشیایی که ممکن است باعث سقوط و افتادن افراد شود را بر روی زمین قرار ندهید، افتادن و لیز خوردن در خانه یکی از موارد شایع تکان مغزی محسوب می‌شود.

حفاظت از کودکان

برای کمک به کاهش خطر آسیب‌دیدگی سر کودکان، راه‌پله‌ها را مسدود کرده و برای پنجره‌ها محافظ نصب کنید.

ورزش منظم

ورزش منظم برای تقویت عضلات پا و بهبود تعادل بدن مفید است.

آموزش دیگران در خصوص کانکاشن یا تکان مغزی

با آموزش دادن مربیان، ورزشکاران، والدین و دیگران در مورد ضربه مغزی می‌توان سطح آگاهی افراد را افزایش داد. مربیان و والدین نیز می‌توانند روحیه ورزشکاری و پرهیز از مشاجرات را در افراد افزایش دهند.

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟

3.8 / 5. 11

18 دیدگاه ها

  • Avatar

    روبینا۹۹۹, مرداد ۳۰, ۱۴۰۲ @ ۱۷:۵۵ پاسخ

    سلام. من یک مدت بود وقتی زیاد از موبایل استفاده می کردم سردرد شدید می گرفتم .الان احساس سوزش سر دارم. و گاهی سمت چپ مغزم از داخل تکان می خورد. و احساس تکان در کتفم دارم… علت این لرزها چه چیزی می تونه باشه خطرناک هست یا خیر
    و یک نکته دیگه هست کلا تمام بدنم از داخل میلرزه.. اینطوری مشخص نیست اما اگر کسی دست روی بدنم بگذاره لرزش حس می کنه

  • Avatar

    ........., تیر ۲۱, ۱۴۰۲ @ ۲۲:۴۹ پاسخ

    سلام
    من وقتی بچه بودم از یه طبقه افتادم و اون موقع دکتر ها گفتن که آب اومده مغزم و سرم ضربه دیده چون با سر افتاده بودم. بعد از اون اتفاقی نیفتاده ولی خیلی وقتا حس میکنم مغزم تکون میخوره و با هر تکون ریز سردرد شدیدی میگیرم نمی تونم تمرکز کنم و چیزای نامفهوم میگم و احساس خستگی زیادی دارم و کلا به یه جا خیره میشم و هر کی باهام حرف میزنه بعد چند بار به زور میتونن بفهمم چی میگه
    من والیبال و کاراته میرم ولی اونجا خیلی این جور نمیشه یهویی میشه بیشتر
    لطفا میشه بگید چیکار کنم؟

  • Avatar

    سمانه, دی ۱۱, ۱۴۰۱ @ ۱۵:۱۶ پاسخ

    سلام
    چند ماه پیش دندانپزشک دندانم را کشید و بدلیل ریشه محکم دندانم ضربه های زیادی به دندانم زد تا کنده شود و این ضربه ها خیلی شدیدبود
    بعداز چند روز در خواب با سرگیجه وحشتناک بیدارشدم تا چند روز ادامه داشت
    الان بعد از چند ماه حالم خیلی بدمیشه حالت تهوع شدید و گیجی سر، دکتر گفت بخاطر گوش داخلی هست دارو استفاده کردم ولی کامل خوب نمیشم
    هروقت نماز میخونم موقع سجده سرم گیج میره
    ممنون میشم راهنماییم کنید

  • Avatar

    مبین, آبان ۱۹, ۱۴۰۱ @ ۱۸:۳۵ پاسخ

    با سلام و خسته نباشید. من پشت سرم شدیدا شروع به درد میکند و فراموشی دارم در کارهایم. اختلال دارم کلا گیج هستم و اصلا نمیتونم درس بخونم یکمی درس میخونم سرم درد میگیره و هیچی یاد نمی‌تونم بگیرم.

  • Avatar

    شیرین, مرداد ۱, ۱۴۰۱ @ ۰۱:۱۷ پاسخ

    سلام وقت بخیر
    خواستم بدونم دلیل تکان یکهویی بالاتنه و امتدادش به سمت جلو مانند زمانیکه احساس لحظه‌ای سرما می‌کنیم یا ترس لحظه‌ای وجودمون رومیگیره یک همچین شکلی به اندام فوقانی دست میده!!!
    می‌شه بفرمائید دلیلش چیست آقای دکتر؟
    با سپاس فراوان

  • Avatar

    شیده, تیر ۳۱, ۱۴۰۱ @ ۲۱:۵۳ پاسخ

    مدتی هست حسی مثل اینکه به سرم ضربه خورده دارم
    گوش‌ها هم صدای سوت که ناگهانی از یک سمت سر شروع و به تدریج کاهش و به سمت مخالف سر کشیده می‌شود دارم

  • Avatar

    Reza, خرداد ۱۰, ۱۴۰۱ @ ۱۱:۳۲ پاسخ

    سلام خسته نباشید
    من موقع ورزش‌های پرشی احساس میکنم سرم تکون میخوره دردی نداره ولی انگار یه چیزی توش بالا پایین میشه
    علتش چیه؟ لطفا بگید

    • Avatar

      دکتر حمیدرضا رخصت یزدی, خرداد ۱۶, ۱۴۰۱ @ ۱۸:۱۳ پاسخ

      سلام
      باید ام ار ای مغز انجام شود

  • Avatar

    شراره فروغی, خرداد ۷, ۱۴۰۱ @ ۱۵:۰۹ پاسخ

    مدتیه احساس عجیبی در سرم دارم شرحش مشکله گاهی دوست دارم سرم رو بگیرم و فشار بدم و گاهی تکان بدم همزمان حالت تهوع هم دارم که بیشتر موقع مطالعه یا کار با کامپیوتر بیشتر میشه.
    نمیدونم مشکلم چیه و چه باید بکنم؟

    • Avatar

      دکتر حمیدرضا رخصت یزدی, خرداد ۱۰, ۱۴۰۱ @ ۱۱:۱۹ پاسخ

      سلام
      باید ام ار ای مغز و نوار مغزی انجام بدید

  • Avatar

    ناصر حلفی, شهریور ۲۳, ۱۳۹۸ @ ۰۰:۵۰ پاسخ

    سلام خانمم از موقع زایمان احساس می کند مغز او تکان می خورد و زیاد فکر می کند از راهنمایی شما متشکرم

  • Avatar

    حسام سجادی, مرداد ۱, ۱۳۹۸ @ ۱۷:۰۶ پاسخ

    سلام آیا خونریزی درون جمجمه در نقاط مختلف سر آثار متفاوت دارد؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *