در قسمت اول مقاله آسیب های شایع ستون فقرات به بررسی گرفتگی ماهیچه و التهاب، پیچ خوردگی ها و کشیدگی هی ناگهانی حاد و برآمدگی دیسک پرداخته شد. در این مقاله سه مورد دیگر از آسیب های ستون فقرات را بررسی خواهیم کرد.
آناتومی دیسک کمر و ستون فقرات
همانطور که در بخش قبل گفته شد دیسک بین‌مهره‌ای میان استخوان‌های ستون فقرات قرار دارند، و فضایی برای رشته‌های عصبی برای بیرون آمدن از طناب نخاعی و رفتن به بخش‌های دیگر بدن فراهم می‌کنند. این دیسک‌ها از حلقه سفت بیرونی متشکل از ماده فیبری لاستیکی که همان غضروف است، تشکیل شده‌اند.
اگر شما دیسک کمر را به صورت افقی ببرید، مانند آن به نظر می‌رسد که پیازی را از وسط آن بریده باشید. در مرکز این حلقه‌های بافت فیبروالاستیک مایع ضخیم وجود دارد که قوامی ژله‌ای دارد.
این حلقه‌ها به همراه مرکز ژله‌مانندشان بیشتر ضربه‌ها را که در حین راه رفتن، دویدن، پرش و حتی نشستن ممکن است روی ستون فقرات وارد آید، جذب می‌کنند.
هر بار که شما به جلو و عقب خم می‌شوید یا می‌چرخید، تغییری در فشار در ناحیه محتوی مایع ژله‌ای دیسک ایجاد می‌شود. این تغییر فشار در مقادیر متوسط در واقع برای دیسک‌ها خوب است.
اما در درازمدت، خم شدن بیش از حد به جلو، در حالیکه کمر گرد است و پاها در حالت مستقیم قرار دارند می‌توانند به این حلقه‌ها که مایع را درون خود نگه می‌دارند، آسیب وارد کنند.
انواع آسیب های ستون فقرات
شایع‌ترین آسیب های ستون فقزات شامل موارد زیر هستند:
- گرفتگی ماهیچه و التهاب
- پیچ خوردگی ها و کشیدگی هی ناگهانی حاد
- برآمدگی دیسک
- فتق دیسک
- خشکی مفاصل
- آرتروز
فتق دیسک کمر
پیشرفت برآمدگی دیسک منجر به ضایعه فتق دیسک می گردد. فتق دیسک کمر (قسمت پایین کمر) عارضه‌ای شایع در بین مردم است. عباراتی نظیر لغزش یا از بیرون‌زدگی دیسک برای توصیف فتق دیسک به کار می‌رود.
فتق دیسک کمر یکی از دلایل مهم ایجاد کننده درد در قسمت تحتانی کمر و پاها (مثل سیاتیک کمر) است. دیسک‌های بین مهره‌ای به عنوان ضربه‌گیر در هنگام بروز شوک‌های ناگهانی به ستون فقرات عمل می‌کنند. یک لایه مانند تایر (بافت‌های حلقه‌ای متحدالمرکز) روی هسته ژله‌ای مانند دیسک را پوشانده است.
آسیب شناسی فتق دیسک کمر
در موارد حاد ممکن است لازم باشد بیمار چند هفته درازکش بخوابد یا ناحیه مبتلا را با محافظ گردنی یا کمری طبی بی‌حرکت نگه دارد. خوشبختانه بیماری فتق دیسک در مراحل اولیه قابل تشخیص و درمان است، چنانچه در مراحل اولیه آن به پزشک و یا فیزیوتراپیست مراجعه کنید درمان و مراقبت آنها بسیار اثر بخش است و نیازی به جراحی دیسک کمر نمی‌باشد ولی چنانچه بیماری شدت یابد عمل جراحی ضرورت پیدا می کند.
درمان فتق دیسک کمر
در غالب موارد برای درمان فتق دیسک کمر نیازی به عمل جراحی نیست. شواهد دیرینه نشان می‌دهد که درد ناشی از فتق دیسک کمر بدون نیاز به عمل جراحی ظرف مدت ۴ تا ۶ هفته آرام می‌شود.
در واقع، در ۸۰% از موارد فتق دیسک کمر خود به خود خوب می‌شود بدون اینکه به انجام عمل جراحی نیاز پیدا کند و پس از سه ماه از شروع درد التیام می‌یابد. متاسفانه امکان پیش‌بینی اینکه کدام موارد به صورت طبیعی بهبود می‌یابد وجود ندارد.
مقالات مرتبط:
درمان دیسک کمر با استفاده از ورزش، دارو و جراحی
کاربرد لیزر در درمان دیسک کمر
خشکی مفاصل
مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم حرکت کرده و سطوح آنها روی هم میلغزند. روی این سطوح را لایه‌ای از غضروف مفصلی پوشانده است که وظیفه آن صاف و لغزنده کردن سطح استخوان و در نتیجه تسهیل حرکت مفصل است. خشکی مفصلی با محدودیت در حرکت مفصل مشخص می‌شود.
وقتی فرد نمی‌تواند مفصل خود را به راحتی حرکت داده و احساس میکند حرکات مفصل نرمی خود را از دست داده و انعطاف مفصل کم شده، مفصل دچار خشکی شده است. به طور مثال فردی که عادت دارد هنگام نشستن قوز کند و به سمت جلو خمیده باشد به تدریج توانایی خم شدن به سمت عقب را از دست می‌دهد، زیرا مفاصل او نرمی خود را از دست دادهاند.
آسیب شناسی خشکی مفصل
رباط‌های اطراف مفصل ضخیم و انعطاف‌پذیر می‌شوند. با هر تلاشی که بیمار برای حرکت دادن مفصل میکند، درد ایجاد می‌شود. این سفتی سبب مختل شدن گردش خون مفاصل ستون مهره‌ها شده و در نهایت ضایعات مفصلی به وجود می‌آید.
درمان خشکی مفصل
تمرینات کششی و تمریناتی که انعطاف‌پذیری بدن را افزایش می‌دهند به همراه اصلاح وضعیت های عادتی نادرست هنگام کار یا استراحت می توانند خشکی مفصلی را بهبود بخشند.
به طور کلی روش های درمان خشکی مفصل عبارتند از:
- فیزیوتراپی
- جراحی
فیزیوتراپی خشکی مفصل
وقتی که در اثر شکستگی در داخل یا اطراف یک مفصل محدودیت حرکتی ایجاد شده و مدت زمان زیادی از شکستگی نگذشته باشد با فیزیوتراپی و انجام حرکات کششی تحت نظر فیزیوتراپیست می‌توان خشکی مفصل را بهبود بخشید.
جراحی خشکی مفصل
اگر مدت زمان زیادی از شکستگی گذشته باشد ممکن است فیزیوتراپی تاثیری در رفع محدودیت حرکتی نداشته باشد که در این موارد اغلب جراحی انجام شده و دامنه حرکتی مفصل بهبود می‌یابد.
آرتروز
تغییرات مفصل درنتیجه سایش آنها موجب پدیدار شدن آرتروز می‌گردد. اگر چه آرتروز می‌تواند به تمام مفصل‌های بدن آسیب برساند، اما این اختلال معمولا مفاصل دستان، زانوها، باسن و ستون فقرات را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در آرتروز، غضروف‌ها متلاشی می‌شوند. این امر موجب ایجاد درد و تورم و مشکل در حرکت مفصل می‌شود. با گذشت زمان و بدتر شدن آرتروز، استخوان‌ها ممکن است بشکنند و ساختارهایی به نام خار استخوانی تشکیل شود. قطعاتی از استخوان‌ها یا غضروف‌ها ممکن است جدا شوند و در اطراف مفصل شناور بمانند.
آسیب شناسی آرتروز
ضایعه آرتروز منجر به پیامدهای چندگانه می‌شود که عبارتند از:
- دیسک بین مهره‌ها سائیده شده و باریک می‌گردد.
- سطوح خارجی بین مفاصل ناهموار شده و لغزندگی آنها کاهش می‌یابد.
- کپسول مفصلی و رباط‌ها ضخیم می‌گردد.
- سوراخی که اعصاب نخاعی از آن عبور میکند تنگ می‌شود به طوری که در موارد پیشرفته آرتروز، عصب تحت فشار قرار می‌گیرد.
درمان آرتروز
روش های درمان آرتروز شامل موارد زیر هستند:
- درمان‌های طبیعی
- عمل جراحی
درمان های طبیعی آرتروز
بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز برای مدیریت علائم و بهبود بهزیستی خود از درمان‌های طبیعی و جایگزین استفاده می‌کنند. برخی از این‌ها مکمل‌های تغذیه‌ای، طب سوزنی (طب فشاری)، ماساژ، تکنیک‌های آرامش‌بخش و آب‌درمانی را شامل می‌شوند.
عمل جراحی مفصل
جراحی مفصل می‌تواند مفصل‌های به‌شدت آسیب‌دیده‌ای مانند مفصل ران‌ها یا زانوها را ترمیم یا تعویض کند. داروهای آرتروز به‌شکل قرص و شربت و کِرِم یا لوسیون در دسترس هستند یا اینکه ممکن است به داخل مفصل تزریق شوند.
1 دیدگاه