در سطح جهانی، میگرن دومین علتی است که باعث ناتوانی موقت در انجام امور روزمره شود. بر اساس آمار ارائه شده در ایالات متحده، حدود 15 درصد از جمعیت این کشور از سردرد میگرنی رنج می‌برند. از هر 10 بیمار، 1 بیمار با شکایت درباره سردرد به پزشک مراجعه می‌کند که 75 درصد از این افراد مبتلا به بیماری میگرن هستند. با این حال، در اغلب موارد تشخیص میگرن به درستی صورت نمی‌پذیرد. در این مقاله قصد داریم 5 نکته درباره مدیریت و درمان میگرن را بیان کنیم.
میگرن یک اختلال عصبی مزمن است، نه یک سردرد اپیزودیک
همانطور که دانش ما در مورد پاتوفیزیولوژی میگرن تکامل یافته است، متوجه شده‌ایم که میگرن یک بیماری عصبی مزمن ارثی با حملات اپیزودیک مکرر است. میگرن یک بیماری مغزی ناتوان‌کننده است که هم تحت تاثیر ژنتیک و هم محیط ایجاد می‌شود.
مهمترین علائم میگرن سردردهای ضربان‌دار و حساسیت به نور است. برخی از علائم مانند خمیازه کشیدن، خستگی و مشکل در تمرکز می‌تواند 1 تا 2 روز قبل از حملات میگرن ایجاد شوند. حملات میگرنی معمولا 4 تا 72 ساعت طول می‌کشند و می‌توانند به قدری شدید باشند که فرد در انجام امور روزمره ناتوان شود.
حمله میگرن ممکن است در چهار مرحله مختلف رخ دهد. البته همه افراد این علائم را تجربه نمی‌کنند. مراحل میگرن عبارتند از:
- مرحله پیش از سردرد
- فاز هاله
- مرحله سردرد
- فاز پست درومال
مرحله پیش از سردرد
این مرحله دارای علائم بدون درد است که ساعت‌ها یا روزها قبل از رسیدن میگرن رخ می‌دهد. این علائم شامل نوسانات خلقی، میل به غذا و سفتی گردن است.
فاز هاله
اورا به اختلالات حسی اطلاق می‌شود که قبل یا در طول میگرن رخ می‌دهد. هاله‌ها می‌توانند بینایی، لمس یا گفتار فرد را تحت تاثیر قرار دهند، اگرچه همه کسانی که از میگرن رنج می‌برند، هاله را تجربه نمی‌کنند.
برخی از علائم فاز هاله عبارتند از:
- تاری دید
- نقاط کوری که در طول زمان گسترش می‌یابند
- بی‌حسی در بازو
- گفتار نامرتب یا درهم
مرحله سردرد
مرحله سردرد ممکن است از خفیف تا ناتوان‌کننده متغیر باشد. فعالیت بدنی و قرار گرفتن در معرض نور، صدا و بوها ممکن است سردرد را بدتر کند. با این حال، برخی از افراد می‌توانند بدون ایجاد سردرد دچار میگرن شوند.
فاز پست درومال
مرحله پایانی میگرن زمانی است که درد کاهش می‌یابد. افراد ممکن است در این مرحله احساس خستگی، سردرگمی یا به طور کلی ناخوشی کنند.
میگرن اغلب اشتباه تشخیص داده می‌شود و درمان نمی‌شود
میگرن اغلب به اشتباه به عنوان سردرد سینوسی تشخیص داده می‌شود. در صورتی که تشخیص میگرن به درستی انجام نشود، راه های درمان میگرن نیز به درستی تجویز نمی‌شود.
سردرد تنها یکی از علائم میگرن است و شدت آن می‌تواند متفاوت باشد. میگرن می‌تواند باعث سردردهای شدید و ضربان‌دار شود که از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد. سردرد میگرنی معمولا یک طرف سر را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما برخی از افراد درد را در هر دو طرف احساس می‌کنند.
البته نوع دیگری از میگرن تحت عنوان میگرن عصبی مختلط نیز وجود دارد که ترکیبی از علائم سردرد تنشی و سردرد میگرنی را دارا است.
حملات میگرنی علاوه بر سردرد علائم دیگری نیز دارند. علائم مرتبط با میگرن عبارتند از:
- درد گردن و شانه
- حالت تهوع
- درد پشت یک چشم یا گوش
- درد در شقیقه‌ها
- حساسیت به نور و/یا صدا
- استفراغ
- دردهای عضلانی
در مقایسه با انواع سردرد، درد میگرن می تواند متوسط تا شدید باشد. برخی از افراد ممکن است حملات میگرنی را آنقدر شدید تجربه کنند که به اورژانس مراجعه کنند.
روش های مختلفی برای مدیریت و درمان میگرن وجود دارد
درمان میگرن زمانی موفقیت آمیز است که ترکیبی از درمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد. اولین گام برای اثربخشی بیشتر درمان میگرن، آموزش صحیح بیمار است. تصمیم‌گیری در مورد استفاده از رویکردهای دارویی یا غیردارویی به عوامل متعددی بستگی دارد. برنامه‌های درمانی باید به تشخیص پزشک انجام شود برای هر فرد بسته به شرایط او تجویز شود.
روش های درمان میگرن شامل موارد زیر است:
- درمان دارویی
- بیوفیدبک
- تحریک مغناطیسی مغز (rtms)
درمان دارویی میگرن
افرادی که کمتر دچار میگرن می‌شوند ممکن است از مصرف داروهای شناخته شده برای کاهش سریع میگرن سود ببرند. نمونه‌هایی از داروهای میگرن عبارتند از:
- داروهای ضد تهوع، مانند پرومتازین (فنرگان)، کلرپرومازین (تورازین) و پروکلروپرازین (کامپازین)
- مسکن‌های خفیف تا متوسط مانند استامینوفن
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ناپروکسن سدیم یا ایبوپروفن
- تریپتان‌ها مانند آلموتریپتان (اکسرت)، ریزاتریپتان (مکسالت) یا سوماتریپتان (آلسوما، ایمیترکس و زکویتی)
اگر فردی داروهای میگرن مورد نیاز خود را بیش از 10 روز در ماه مصرف کند، می‌تواند باعث سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو شود که به عنوان سردرد سازگاری با دارو نیز شناخته می‌شود. این امر به جای اینکه به آنها کمک کند احساس بهتری داشته باشند، سردرد آنها را تشدید می‌کند.
درمان میگرن با بیوفیدبک
درمان میگرن با بیوفیدبک ممکن است تسکین فوری نداشته باشد، اما چندین مزیت برای استفاده از آن وجود دارد:
- بیوفیدبک یک گزینه درمانی غیر تهاجمی است.
- این روش کاملا بی‌خطر است و عوارض جانبی شناخته شده‌ای ندارد.
- استفاده از این روش ممکن است نیاز به دارو را کاهش داده یا متوقف کند.
- از این روش می‌توان به عنوان یک درمان مکمل همراه با دارو استفاده شود و نتایج را بهبود بخشد.
- روش بیوفیدبک برای زنان باردار بی خطر است.
- این روش به بیمار کمک می‌کند تا کنترل بیشتری بر سلامت خود داشته باشید.
درمان میگرن با rtms
در درمان تحریک مغناطیسی مغز (rtms) پالس‌ها یا امواج الکترومغناطیسی سلول‌های عصبی مغز را تحریک می‌کنند. میدان‌های مغناطیسی جریان الکتریکی کوچکی ایجاد می‌کنند که باعث فعال شدن اعصاب خاصی می‌شوند و در نتیجه احتمال ابتلا به میگرن با دستگاه rtms کاهش پیدا می‌کند.
درمان میگرن با rtms معمولا هیچ دردی به جز احساس ضربه خفیف ندارد و به دلیل سر و صدای دستگاه در طول درمان از گوش‌گیر استفاده می‌شود. rtms یک روش غیر تهاجمی است، بنابراین شما در طول درمان بیدار خواهید بود و می‌توانید با خیال راحت به خانه بروید. همچنین ندر این روش درمانی نیازی به بیهوشی و بی‌حسی نیست.
پیشگیری بهترین راه مدیریت حملات میگرنی است
مانند بسیاری از بیماری‌های مزمن، پیشگیری کلید مدیریت حملات میگرن است. میگرن به صورت اپیزودیک (تا 14 روز سردرد در ماه) یا مزمن (15 روز یا بیشتر سردرد در ماه) طبقه‌بندی می‌شود. توصیه می‌شود افرادی که در ماه به میزان شش روز یا بیشتر دچار حملات میگرنی می‌شوند، از روش‌های پیشگیرانه مدیریت حملات میگرنی استفاده کنند. درمان‌های پیشگیرانه می‌تواند شامل درمان‌های دارویی، دستگاه‌های تعدیل‌کننده عصبی و درمان‌های رفتاری باشد.
پیشگیری از میگرن همچنین ممکن است منجر به بهبود پاسخ به روش های درمان میگرن شود. مزایای پیشگیری از میگرن عبارت است از:
- کاهش دفعات حملات
- کاهش شدت حملات
- کاهش ناتوانی مرتبط با میگرن
- بهبود کیفیت زندگی
نمونه‌هایی از روش های پیشگیری میگرن که ممکن است پزشک تجویز کند عبارتند از:
- ایجاد تغییرات در رژیم غذایی، مانند حذف غذاها و موادی که باعث سردرد می‌شوند.
- مصرف داروهای تجویزی در برنامه روزانه، مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای کاهش دهنده فشار خون، داروهای ضد صرع و آنتاگونیست های گیرنده CGRP
- انجام اقداماتی برای کاهش استرس، مانند تکنیک‌های ریلکسیشن
برای پیشگیری از سردرد میگرنی همچنین لازم است محرک های میگرن را نیز به خوبی شناخت. این محرک ها ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. این محرک ها عبارتند از:
- افسردگی
- استرس و اضطراب شدید
- تغییرات هورمونی
- کمبود خواب
- گرسنگی
- مصرف الکل
بهبود آموزش میگرن برای ارائه دهندگان خدمات درمانی کلیدی است
با توجه به شیوع گسترده انواع میگرن و سردرد در میان مردم و گستردگی روش‌های اختصاصی درمان برای هر یک از آنها، نیازمندی به وجود افراد متخصص در زمینه سردرد و میگرن بیش از پیش احساس می‌شود. در حال حاضر متخصصین مغز و اعصاب تنها رشته‌ای هستند که به صورت تخصصی بر روی درمان سردرد و میگرن کار می‌کنند.
دکتر متخصص سردرد و میگرن باید در ابتدا تشخیص دهد که علت سردرد چیست. همانطور که در بالا اشاره شد، سردرد میگرنی در بسیاری از مواقع اشتباها سردرد سینوسی تشخیص داده می‌شوند. منابراین متخصص سردرد باید درک صحیحی درباره علائم میگرن داشته باشد تا بتواند به درستی و به موقع آن را تشخیص دهد.
