علت و درمان انسداد عروق مغزی
علت و درمان تنگی شریانهای کاروتیدی گردن و انسداد عروق مغزی
عروق کاروتیدی، دو رگ بزرگ هستند که به قسمت‌های بزرگی که در جلوی مغز قرار دارند خونرسانی می‌کنند. این قسمت از مغز مسئول فکر کردن، گفتار، شخصیت، عملکردهای حسی و حرکتی انسان است. شما میتوانید نبض رگ‌های کاروتیدی را در دو طرف گردن خود حس کنید. این نبض درست در زیر زاویه استخوان فکی قرار دارد. بیماری عروق کاروتیدی یا تنگی عروق کاروتیدی مغز بدین معناست که این رگ‌ها به دلیلی دچار گرفتگی شده‌اند. گرفتگی عروق، اغلب به علت تجمع رسوبات چربی و کلسترول است که به آنها پلاک گفته می‌شود. انسداد عروق کاروتیدی نیز به حالتی گفته می‌شود که رگ کاروتید کاملا مسدود و بسته شده است. در صورت انسداد عروق کاروتیدی، ریسک بروز سکته مغزی بسیار بالا است. کنترل کردن دیابت(درمان نوروپاتی دیابتی) و سایر بیماری‌ها می‌تواند خطر بروز عوارض بلند مدت مانند تنگی عروق کاروتیدی مغز و سکته مغزی را تا حدود زیادی کاهش دهد. در مورد یافتن بهترین راه برای حفظ سلامت قلب و عروق خود میتوانید با پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.
علل تنگی عروق مغزی
بیماری تنگی عروق مغزی معمولا بر اثر تصلب شرایین ایجاد می‌شود که در آن، پلاک‌ها (رسوبات چربی) به دیواره‌ی رگ می‌چسبند و موجب تنگی رگ می‌شود. مشابه همین اتفاق در عروق قلبی نیز می‌افتد که موجب بیماری عروق کرونری می‌شود. پلاک‌هایی که در دیواره رگ تجمع پیدا می‌کنند عموما از مواد زیر تشکیل شده‌اند:
- کلسترول
- چربی
- ضایعات سلولی
- پروتئین
- کلسیم
تصلب شرایین موجب تنگی و نهایتا، انسداد عروق می‌شود و دیواره‌ی رگ نیز به مرور زمان انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد. به همین خاطر میزان خونی که از شریان عبور می‌کند محدود می‌شود. بیماری عروق کاروتیدی خود می‌تواند بر اثر بیماری دیگری در بدن ایجاد شده باشد.
عوامل خطر
برخی از بیماری‌ها و مشکلات می‌توانند به عروق بدن آسیب برسانند و در نتیجه شخص را در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق کاروتیدی و تنگی شریان های کاروتیدی گردن قرار دهند:
- فشار خون بالا موجب تضعیف دیواره‌های رک‌ها و آسیب‌پذیری آنها می‌شود.
- کلسترول بالا اصلی‌ترین عامل خطر برای ابتلا به تصلب شرایین است.
- دیابت بر توانایی بدن در جذب قند خون تاثیر می‌گذارد و خطر بروز تصلب شرایین و فشار خون را بالا می‌برد.
- چاقی، خطر ابتلا به دیابت، تصلب شرایین و فشار خون را بالا می‌برد.
- کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت فیزیکی نیز احتمال بروز فشار خون بالا، دیابت و چاقی را افزایش می‌دهد.
- سیگار کشیدن موجب حساسیت و تحریک جداره داخلی رگ‌ها می‌شود و همچنین ضربان قلب و فشار خون را بالا می‌برد.
- با بالا رفتن سن، دیواره‌های رگ انعطاف‌پذیری کمتری دارند و بیشتر آسیب‌پذیر می‌شوند.
- سابقه ابتلای سایر اعضای خانواده به تصلب شرایین و بیماری‌های عروقی، ریسک بروز بیماری عروق کاروتیدی در شما را نیز افزایش می‌دهد.
علائم تنگی عروق کاروتیدی مغز
بیماری عروق کاروتیدی و انسداد عروق مغزی در مراحل اولیه‌ی خود، به ندرت موجب بروز علائم می‌شود. معمولا علائم ناشی از بیماری تنها زمانی بروز می‌کنند که یکی از عروق به طور کامل یا تقریبا کامل، مسدود می‌شود. در صورتی که رگ کاروتیدی بیش از 80 درصد گرفتگی داشته باشد، تحت عنوان انسداد رگ شناخته می‌شود. در این مرحله، ریسک بروز سکته مغزی ایسکمیک گذرا بسیار زیاد است. سکته مغزی ایسکمیک گذرا با نام سکته مغزی جزئی نیز شناخته می‌شود چرا که موجب بروز علائم سکته مغزی بین چند دقیقه تا چند ساعت می‌شود. این علائم عبارتند از:
- احساس ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در صورت، بازوها، یا پاها (معمولا در یک طرف بدن).
- اختلال تکلم یا مشکل در فهمیدن صحبت دیگران
- تاری دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم
- سرگیجه
- سردرد شدید و ناگهانی
- افتادگی یک طرف صورت
تشخیص
اگر بیمار به هر دلیل در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق کاروتیدی باشد، لازم است که توسط پزشک معاینه شود تا علائم ابتدایی این بیماری در او ارزیابی شده و تشخیص داده شوند. در حین معاینه فیزیکی پزشک به صدای عروق کاروتیدی گردن گوش می‌دهد. شنیدن صدای غیرعادی از این رگ‌ها می‌توان نشان دهنده احتمال گرفتگی عروق باشد. پزشک همچنین قدرت عضلانی، حافظه و توانایی گفتاری بیمار را می‌سنجد. برای تشخیص قطعی بیماری عروق کاروتیدی تست‌های دیگری نیز انجام می‌شوند.
اولتراسوند کاروتیدی
در این تست غیر تهاجمی، از امواج صوتی برای اندازه‌گیری جریان و فشار خون در رگ‌ها استفاده می‌شود.
سی تی آنژیوگرافی
در آنژیوگرافی به روش خاصی از رگ‌های بیماری عکسبرداری اشعه ایکس انجام می‌شود. یک ماده کنتراست رنگی در رگ بیمار تزریق می‌شود و سپس با کمک دستگاه سی تی اسکن از زوایای مختلفی از بیمار عکسبرداری می‌شود.
سی تی اسکن مغزی
سی تی اسکن مغزی تصاویری دقیقی از مغز بیمار به دست می‌دهد که در آن می‌توان خونریزی مغزی را تشخیص داد.
آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی
در این روش از ماده کنتراست رنگی برای متمایز کردن رگ‌های موجود در مغز و گردن استفاده می‌شود و سپس با استفاده از آهنرباهای بزرگ، تصاویر سه‌بعدی دقیق از سر و گردن گرفته می‌شود.
اسکن ام آر آی
در روش ام آر آی مغزی بدون استفاده از ماده کنتراست رنگی، تصاویر دقیقی از بافت مغز تهیه می‌شود.
آنژیوگرافی مغزی
در آنژیوگرافی مغزی، پزشک یک لوله باریک و منعطف را وارد شریان کاروتیدی می‌کند. ماده‌ی کنتراست رنگی در رگ تزریق می‌شود و سپس تصاویر اشعه ایکس گرفته می‌شوند تا وجود هرگونه چیز غیرعادی در شریان تشخیص داده شود. این تست نسبت به سایر تست‌ها تهاجمی تر است و ریسک بالاتری دارد.
درمان تنگی عروق مغزی
درمان دارویی
ممکن است پزشک برای کاهش خطر بروز سکته مغزی بر اثر لخته‌های خون، داروهای آسپرین یا کلوپیدورگل را تجویز کند. پزشک همچنین در صورت نیاز، داروهایی برای کاهش کلسترول و فشار خون تجویز می‌کند. در برخی از موارد داروی وارفارین که نوعی رقیق‌کننده خون است، تجویز می‌شود.
جراحی
در صورتی که گرفتگی یا انسداد بسیار شدید باشد عمل جراحی برای باز کردن رگ انجام می‌شود. با باز کردن گرفتگی و انسداد، جریان خون به مغز افزایش پیدا می‌کند و از بروز سکته مغزی جلوگیری می‌شود. پزشک ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای جراحی تجویز کند.
اندآرترکتومی کاروتید (CEA)
این عمل اغلب برای بیمارانی انجام می‌شود که به گرفتگی شریان کاروتیدی و سکته مغزی گذرا مبتلا شده‌اند. در حالی که بیمار تحت بیهوشی عمومی است، برش کوچکی در گردن او و در محل گرفتگی رگ، ایجاد می‌شود. پزشک در ابتدا جریان خون رگ را متوقف می‌کند و سپس پلاک‌های موجود در رگ و یا قسمت آسیب‌دیده از رگ را جدا می‌کند و سپس دو قسمت رگ را به هم متصل می‌کند تا جریان خون به مغز بهبود پیدا کند. مزایا و معایب این عمل جراحی به سن بیمار و میزان انسداد رگ و سابقه بروز سکته در بیمار، بستگی دارد.
استنت گذاری کاروتید(CAS)
استنت گذاری کاروتید روش جدیدتری است که از روش قبلی کم تهاجمی‌تر است. در این روش برش کوچکی در کشاله ران ایجاد می‌شود و سپس یک لوله‌ی باریک مخصوص از طریق رگ موجود در کشاله ران به سمت رگ کاروتیدی هدایت می‌شود. زمانی که لوله به محل انسداد رگ رسید، از سر آن، بالون کوچکی در رگ شروع به بزرگ شدن می‌کند و برای چند ثانیه به دیواره‌های رگ فشار وارد می‌کند تا رگ را باز کند و سپس یک لوله بسیار کوچکی به نام استنت در دیواره رگ قرار داده می‌شود تا رگ را باز نگه دارد. استنت معمولا از جنس فلزی است و به طور دائمی در این محل از رگ باقی می‌ماند. البته در مواردی ممکن است استنت از موادی ساخته شده باشد که به مرور زمان جذب بافت بدن می‌شوند. برخی از استنت‌ها نیز دارای دارویی هستند که از انسداد مجدد رگ جلوگیری می‌کند. این روش نسبتا جدید است و در مورد تاثیر آن در پیشگیری از سکته‌ی مغزی هنوز بحث‌هایی وجود دارد.
تغییر در سبک زندگی
برای پیشگیری از پیشروی بیماری عروق کاروتیدی، لازم است تغییرات زیر را در عادات زندگی خود اعمال کنید:
- کشیدن سیگار را ترک کنید.
- فشار خون خود را کنترل کنید.
- دیابت خود را کنترل کنید.
- به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید که به خصوصا به سلامت قلب کمک می‌کند.
- از پزشک بخواهید کلسترول خون شما را چک کند و در صورت نیاز اقدام به درمان کنید.
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید.
- در اغلب روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنید.
"کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است."
جهت ارتباط بیشتر میتوانید به تماس باما مراجعه نمایید.
من دقیقا نمیدونم داره چه اتفاقی برام میوفته دکتر گفته دو تا از رگای مغزت گرفته ولی دقیقا به چیزی اشاره نکرده ، تکلیف من چیه سکته ی مغزی میکنم؟