• مطب بلوار کشاورز: بین کارگر و جمالزاده، پلاک 95، طبقه 3
دریافت نوبت 09026692888

آیا سردرد در کودکان خطرناک است؟ چگونه آن را درمان کنیم؟

سردرد در کودکان

شاید فکر کنید سر درد فقط برای بزرگسالان است، اما در کودکان نیز این عارضه رخ می‌دهد. در این مقاله به طور کامل در مورد سردرد در کودکان صحبت نموده و همچنین، علت، علائم و راههای درمان آن را توضیح می‌دهیم.

سردرد در کودکان
سردرد در کودکان

آنچه باید در مورد سردرد در کودکان بدانید

اکثر کودکان و نوجوانان حداقل یک‌بار در سال دچار سردرد می‌شوند. این سردردها اغلب با سردردهایی که بزرگسالان تجربه می کنند متفاوت است، بنابراین والدین و پزشکان ممکن است در پی بردن به علت مشکل شکست بخورند.

سردردها از جمله میگرن در کودکان بسیار کوتاه است. سردرد در کودکان به صورت ناگهانی شروع می‌شود، به‌طوری که کودک به سرعت رنگ پریده و رنجور می‌شود و اغلب احساس بیماری و استفراغ می‌کند.

همچنین به‌طور کلی کودکان بسیار سریع بهبود می‌یابند. سردرد در کودکان ممکن است در عرض 30 دقیقه بهبود یابد، به طوری که کودک احساس می‌کند خوب شده و در اطراف بازی می‌کند، به طوری که گویی هیچ اتفاقی رخ نداده است.

سردرد کودکان همچنین می‌تواند بر معده او تاثیر بگذارد، بنابراین درد شکم شکایت مشترک کودکان مبتلا به سردرد است. اکثر سردردها خوش خیم هستند، اما جدی بودن علل برخی سردرد‌ها، به علائم وجهه ترسناکی می‌بخشد. برخی از سردردها  نیز می‌تواند درد و ناتوانی قابل توجهی در کودکان  ایجاد کند. 

سردرد همراه با تب، خواب‌آلودگی یا سایر علائم ممکن است نشانه بیماری جدی باشد و در این موارد باید به پزشک مراجعه شود. اکثر سردردهای کودکان مشابه بزرگسالان، یک مشکل سلامتی جدی نیستند.

کودکان می‌توانند در خانه با استفاده از دارو درمان شوند و با اطمینان حاصل کردن از این‌که اطفال غذا، نوشیدنی و خواب کافی را دریافت می‌کنند، از ابتلا به سردردهای بعدی جلوگیری می‌شود. اما اگر در مورد سردردهای فرزندتان نگران هستید، مشاوره با یک متخصص مغز و اعصاب را به تاخیر نیندازید.

سردرد در کودکان
سردرد در کودکان

علل سردرد در کودکان چیست؟

عوامل متعددی می‌توانند موجب ایجاد سردرد در کودکان شود.

این عوامل عبارتند از:

  1. بیماری و عفونت
  2. ضربه به سر
  3. عوامل هیجانی
  4. برخی غذاها و نوشیدنی‌ها
  5. مشکلات مغزی

بیماری و عفونت

بیماری‌های متداول مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا و عفونت گوش و سینوس بعضی از علل شایع سردرد در کودکان هستند. عفونت‌های جدی مانند مننژیت یا انسفالیت نیز می‌توانند باعث سردرد در کودکان شوند، اما معمولا علائم و نشانه‌های دیگر مانند تب و سفتی گردن به همراه دارند.

ضربه به سر

ضربه و کبودی می‌تواند باعث سردرد در کودکان شود. اگر چه بیشتر آسیب‌های سر جزئی هستند، اگر کودک شما به سختی روی سر خود سقوط کرد یا به سختی به سر او ضربه وارد شد، فورا مراقبت‌های پزشکی را دنبال کنید.

همچنین اگر سردرد کودک شما پس از وارد شدن آسیبی به سر به طور مداوم بدتر شد، با پزشک تماس بگیرید.

عوامل هیجانی

استرس و اضطراب (شاید ناشی از مشکلات با همسالان، معلمان و والدین باشد) می‌تواند در سردرد کودکان نقش داشته باشد. کودکان مبتلا به افسردگی ممکن است از سردرد شکایت داشته باشند، به ویژه اگر آنها دچار احساس غم و اندوه و تنهایی باشند.

علت سردرد در کودکان
علت سردرد در کودکان

برخی غذاها و نوشیدنی‌ها

مصرف مواد خوراکی شامل موارد زیر می‎تواند باث ایجاد سردرد در کودکان شود:

  • نیترات (نوعی نگهدارنده مواد غذایی موجود در گوشت‌های فرآوری شده مانند کالباس و هات‌داگ) می‌تواند باعث شود کودک دچار سردرد شود.
  • افزودنی‌های مواد غذایی MSG نیز می‌توانند چنین اثری ایجاد کنند.
  •  همچنین کافئین بیش از حد موجود در نوشابه، شکلات، قهوه و چای می‌تواند باعث سردرد در کودکان شود.

مشکلات مغزی

به ندرت، وجود یک تومور مغزی یا آبسه یا خونریزی در مغز می‌تواند در ناحیه مغز فشار وارد کرده و موجب سردرد مزمن در کودکان شود که به مرور شدیدتر می‌شود. به طور معمول در این موارد، علائم دیگری مانند مشکلات بینایی، سرگیجه و عدم هماهنگی نیز وجود دارد.

بیتشتر بخوانید: علت سردردهای بعد از ورزش چیست؟ 

انواع سردرد های کودکان 

تفاوت در علائم ممکن است اشاره دقیق به نوع  سردرد در کودکان مبتلا را دشوار سازد، به ویژه در یک کودک خردسال که نمی‌تواند علائم را توصیف کند. به طور کلی، به هر حال، علائم خاصی در هر گروه خاص به طور متناوب تکرار می‌شوند.

انواع سردرد در کودکان عبارتند از:

  1. سردرد میگرنی
  2. سردرد تنشی
  3. سردرد خوشه‌ای
  4. سردرد مزمن روزانه

سردرد میگرن در کودکان

سردرد میگرن در کودکان می‌تواند سبب بروز علائم زیر شود  :

  •  سر درد ضربان‌دار، کوبنده و خفقان آور
  •  دردی که با بالا رفتن فعالیت بدنی شدیدتر می‌شود
  •  حالت تهوع و استفراغ
  •  درد در ناحیه شکم 
  • حساسیت شدید به نور و صدا

حتی نوزادان می‌توانند میگرن داشته باشند. یک کودک که خیلی کوچک‌تر از آن است که به شما بگوید چه شده است، ممکن است گریه کند و برای نشان دادن درد شدید سرش را نگه دارد.

سردرد تنشی در کودکان

سر درد تنشی در کودکان می‌تواند باعث بروز علائم زیر شود:

  •  درد خفیف همراه با ایجاد احساس فشار در ناحیه سر و گردن
  •  درد خفیف تا متوسط، غیر ضربانی در هر دو طرف سر
  •  دردی که با فعالیت فیزیکی بدتر نمی‌شود.
  •  سردردی که مانند موارد سردرد میگرنی، با تهوع و استفراغ همراه نیست.

کودکان خردسال ممکن است در هنگام سردرد روند عادی بازی خود را ادامه دهند و بیشتر بخوابند. سردرد تنشی در کودکان می‌تواند از 30 دقیقه تا چند روز طول بکشد.

سردرد خوشه‌ای در کودکان 

سردرد خوشه‌ای در کودکان زیر 10 سال نامطلوب است. این سردردها معمولا با علائم زیر همراه است:

  •  در گروه‌های پنج یا چند قسمتی اتفاق می‌افتد، که شامل یک تا هشت سردرد در روز است.
  •  دربرگیرنده درد شدید، سوزنده و رسوخ کننده در یک طرف سر است که کمتر از سه ساعت طول می‌کشد.
  •  با ریزش اشک از چشم مبتلا، گرفتگی و آبریزش بینی، بی‌قراری و بی‌تابی همراه است.

سردرد مزمن روزانه

پزشکان از عبارت سردرد روزانه مزمن برای سردرد میگرنی و سردرد تنشی که بیش از 15 روز در ماه رخ می‌دهد استفاده می‌کنند.

سردرد روزانه مزمن در کودکان ممکن است در اثر عوامل زیر رخ دهد:

  • عفونت
  • صدمه تروماتیک خفیف سر
  • یا مصرف بیش از حد داروهای ضد درد (حتی داروهای ضد درد بدون نسخه)
انواع سردرد در کودکان
انواع سردرد در کودکان

تشخیص نوع سردرد کودک 

برای پی بردن به طبیعت سردرد در کودکان، پزشک احتمالا موارد زیر را بررسی خواهد کرد:

  1. بررسی سوابق سردرد کودک
  2. معاینه فیزیکی
  3. معاینه عصبی

بررسی سوابق سردرد کودک

پزشک از والدین و کودک می‌خواهد که سردرد را به طور دقیق توصیف کنند تا ببیند آیا یک الگوی یا یک مسیر معمول وجود دارد یا خیر.

پزشک همچنین ممکن است از والدین بخواهد برای مدتی تاریخچه سر درد را مکتوب کنند تا والدین بتوانند اطلاعات بیشتری در مورد سردرد‌های کودک خود ثبت کنند، مانند فرکانس، شدت درد و راه‌های ممکن.

معاینه فیزیکی

پزشک یک سری معاینات فیزیکی انجام می‌دهد، از جمله اندازه گیری قد، وزن، دور سر، فشار خون و ضربان قلب کودک و بررسی چشم‌های کودک، گردن، سر، شانه‌ها و ستون.

معاینه عصبی

دکتر وجود هر گونه مشکل حرکتی، هماهنگی یا احساس را در بیمار چک می‌کند. در غیر این صورت اگر کودک سالم باشد، سردردها تنها یک علامت هستند و نیازی به آزمایش بیشتر نیست. هرچند در موارد کمی اسکن‌های تصویربرداری و سایر ارزیابی‌ها می‌توانند به تشخیص دقیق یا رفع سایر شرایط پزشکی که موجب سر درد می‌شوند، کمک کنند.

این آزمون‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

  1. توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن
  2. ام آر آی
  3. کشیدن مایع نخاعی (پونکسیون کمری)

توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن

این روش تصویربرداری از یک سری از اشعه ایکس کامپیوتری استفاده می‌کند که یک نمایش مقطعی از مغز کودک را فراهم می‌کنند. این تصاویر به پزشکان متخصص مغز و اعصاب در تشخیص تومورها، عفونت‌ها و دیگر مشکلات پزشکی که می‌تواند باعث سر درد در کودکان شود، کمک می‌کنند.

ام آر آی

تصویربرداری ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)، از یک آهن‌ربا قوی برای تولید تصاویر دقیق از مغز استفاده می‌کند. اسکن ام آر آی به پزشکان کمک می‌کند تا تومورها، سکته مغزی، آنوریسم، بیماری‌های عصبی و سایر اختلالات مغزی را تشخیص دهند.

اسکن ام آر آی همچنین می‌تواند برای بررسی رگ‌های خونی که مغز را تغذیه می‌کنند، مورد استفاده قرار گیرد.

کشیدن مایع نخاعی (پونکسیون کمری)

اگر پزشک مشکوک شود که یک بیماری مانند مننژیت باکتریایی یا ویروسی در پس زمینه سردرد‌ در کودکان قرار دارد، ممکن است انجام یک تست کشیدن مایع نخاعی (پونکسیون کمری) را توصیه کند.

در این روش یک سوزن نازک بین دو مهره در قسمت پایین کمر تزریق می‌شود تا یک نمونه از مایع مغزی نخاعی برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی استخراج شود.

راه های درمان سردرد در کودکان

معمولا والدین می‌توانند با استراحت، کاهش سرو صدا، مقدار زیادی مایعات، وعده‌های غذایی متعادل و داروهای ضد درد بدون نسخه، سردرد کودک را در خانه درمان کنند. اگر کودک بزرگتر باشد و سردرد‌های مکرر داشته باشد، یادگیری مدیریت استراحت و استرس از طریق روش‌های مختلف درمانی نیز ممکن است مفید باشد.

داروهای سردرد

داروهای سردرد شامل موارد زیر است:

  1. داروهای تسکین‌دهنده درد
  2. داروهای تجویزی

داروهای تسکین دهنده درد 

استامینوفن (تایلنول، و دیگر گونه‌ها) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین و دیگر گونه‌ها) معمولا می‌تواند سردرد در کودکان را تسکین دهد. این داروها باید در هنگام مشاهده اولین نشانه سردرد مصرف شوند.

هنگام دادن آسپرین به کودکان یا نوجوانان، احتیاط کنید. اگر چه آسپرین برای مصرف در کودکان بالای 2 سال تایید شده است، کودکان و نوجوانانی که در دوران بهبودی بیماری‌های ویروس یا آنفولانزا قرار دارند، هرگز نباید آسپرین مصرف کنند.

آسپرین با ابتلا به سندرم ری (که یک وضعیت نادر اما به صورت بالقوه تهدیدکننده زندگی است) در چنین کودکانی مرتبط است.

درمان سردرد در کودکان
درمان سردرد در کودکان

داروهای تجویزی

تریفن‌ها، داروهای تجویزی مورد استفاده برای درمان میگرن هستند و می‌توانند به طور موثر برای درمان سردرد کودکان بالای 6 سال مورد استفاده قرار گیرند.

اگر کودک تهوع و استفراغ را نیز همراه با میگرن تجربه کند، ممکن است یک داروی ضد تهوع تجویز شود، با این وجود استراتژی تجویز دارو از کودکی به کودک دیگر متفاوت است.

مصرف بیش از حد این داروها خود عامل مهمی برای تشدید سردرد در کودکان است (سر درد ناگهانی). با گذشت زمان، داروهای ضددرد و داروهای دیگر ممکن است اثربخشی خود را از دست بدهند. علاوه بر این، تمام داروها دارای عوارض جانبی هستند.

سایر روش های درمان سردرد کوکان 

به نظر می‌رسد که استرس باعث ایجاد سردرد در کودکان می‌شود، استرس می‌تواند برای ایجاد سردرد یا تشدید آن به عنوان یک عامل عمل کند. افسردگی و سایر اختلالات روانی نیز می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند.

در این شرایط، پزشک ممکن است یک یا چند روش رفتار درمانی را از قبیل موارد زیر را توصیه کند:

  1. تمرین آرامش
  2. آموزش بیوفیدبک
  3. مکمل‌های غذایی
  4. طب سوزنی
  5. ماساژ درمانی

تمرین آرامش

تکنیک‌های ریلکسیشن عبارتند از تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و آرامش عضلانی پیشرفته که همراه با کشیدن یک عضله در یک زمان انجام می‌شوند و سپس به طور کامل کشش را آزاد می‌کنند تا هر عضله در بدن آرام شود.

کودکان بزرگ‌تر می‌توانند تکنیک‌های آرامش را در کلاس و یا خانه با استفاده از کتاب یا نوار یاد بگیرند.

آموزش بیوفیدبک

بیوفیدبک به کودک آموزش می‌دهد که برخی از واکنش‌های خاص بدن را کنترل کند که به کاهش سردرد کمک می‌کند. در طی یک جلسه بیوفیدبک، کودک به دستگاه‌هایی متصل است که بر عملکرد توابع بدن مانند تنش عضلانی، ضربان قلب و فشار خون نظارت می‌کند و و به آنها بازخورد نشان می‌دهد.

کودک پس از آن می‌آموزد که چگونه تنش عضلانی و ضربان قلب خود را کاهش دهد و چگونه نفس بکشد.

مکمل‌های غذایی

در ادامه به تعدادی از مکمل‌های غذایی که به درمان سردرد در کودکان کمک می‌کند، اشاره شده است:

  •  منیزیم
  •  کوآنزیم Q10
  •  ویتامین دی
  •  ملاتونین

قبل از امتحان هرگونه داروی گیاهی یا مکمل‌های غذایی حتما  با پزشک کودک مشورت کنید تا از عدم تداخل دارو‌های کودک با دیگر داروها و همچنین عدم بروز عوارض جانبی مضر اطمینان حاصل کنید.

طب سوزنی

افرادی که طب سوزنی انجام می‌دهند، از سوزن‌های بسیار نازک و یک‌بار مصرف استفاده می‌کنند که به طور کلی باعث کاهش درد و یا ناراحتی می‌شوند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که این درمان ممکن است به کاهش علائم سردرد در کودکان کمک کند.

ماساژ درمانی

ماساژ می‌تواند به کاهش استرس و تنش کمک کند و ممکن است باعث کاهش سردرد در کودکان شود.

دکتر حمیدرضا رخصت‌یزدی متخصص سردرد کودکان

برای مشاوره درمانی توسط متخصص درمان سردرد کودکان و دریافت نوبت ویزیت دکتر حمیدرضا رخصت‌یزدی (عضو انجمن مغز و اعصاب ایران و انجمن سردرد اتحادیه اروپا) با ما در ارتباط باشید.

منابع
www.hopkinsmedicine.org
www.health.harvard.edu

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟

3.4 / 5. 9

2 دیدگاه ها

  • Avatar

    ثریا ملایی, آبان ۴, ۱۳۹۸ @ ۱۷:۴۷ پاسخ

    سلام دخترم ۹ ساله گاها میگه سردرد پشت سر دارم. دردی متناوب و علائم دیگری ندارد. در ضمن میگه وقتی از پله ها سریع پایین می رم و از حالت ایستاده به نشسته و برعکس می شم . سردرد می گیرم. در ضمن دخترم آمپول دیفرلین ماهانه بدلیل بلوغ زودرس تزریق میکنه. در ضمن آزمایش نیز داده گفتند کمبود آهن داره ولی نیازی به دارو نیست هموگلوبین ۱۲ آهن سرم متاسفانه یادم نیست

  • Avatar

    محمد, تیر ۱۳, ۱۳۹۷ @ ۲۰:۲۱ پاسخ

    سلام وخسته نباشید …دخترم ۱۲ ساله است مواقعی که اسهال است سردرد شدید روی چشم چپ به حدی که فریاد میزند میباشد در ضمن بعد از غذا درد دل میگیرد ایا مشکل معده دارد ؟؟ راه درمان چیست ؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *