نوروپاتی چیست؟علت ، تشخیص و درمان
درمان نوروپاتی دیابتی محیطی، در اثر آسیب‌دیدگی اعصاب محیطی بروز می‌کند و علائمی همانند ضعف، بی‌حسی، و درد در دست و پاها را به دنبال دارد. این بیماری می‌تواند سایر قسمت‌های بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد. سیستم اعصاب محیطی، اطلاعات را از مغز و ستون فقرات (سیستم اعصاب مرکزی) به بقیه قسمت‌های بدن می‌فرستد. نوروپاتی محیطی ممکن است در اثر جراحات ضربه‌ای، عفونت‌ها، مشکلات متابولیسمی، دلایل ارثی و قرارگرفتن در معرض داروهای سمی بروز کند. یکی از شایع‌ترین دلایل این بیماری دیابت قندی است. به‌طور کلی افراد مبتلا به این عارضه به علائمی مثل تیرکشیدن، سوزش یا مورمور کردن بدن دچار می‌شوند. در بسیاری موارد علائم بهبود می‌یابند بخصوص‌اگر علت آنها یک بیماری علاج‌پذیر باشد. مصرف داروها می‌توانند درد ناشی از نوروپاتی محیطی را کاهش دهند.
دلایل نوروپاتی عصبی و درمان نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی محیطی نه فقط در اثر یک بیماری بلکه آسیب به عصب ممکن است درنتیجه تعدادی بیماری بوجود آید. دلایل این بیماری عبارتند از:
بیماری‌های خودایمنی
این بیماری‌ها شامل سندروم شوگرن، لوپوس، ورم رماتیسمی، سندروم گیلن‌بار، پلی‌نوروپاتی دمیلینه‌کننده التهابی و مزمن و واسکولیت نکروزان می‌شوند.
دیابت
بیش از نیمی از افراد مبتلا به دیابت به نوعی از نوروپاتی عصبی دچار هستند.
قرارگرفتن در معرض مواد سمی
مواد سمی شامل فلزات سنگین و مواد شیمیایی می‌شوند.
داروها
داروهای خاص مخصوصا آنهایی که برای درمان سرطان تجویز می‌شوند (شیمی‌درمانی) ممکن است علت نوروپاتی محیطی باشند.
عفونت
شامل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی از جمله بیماری لایم، زونا (بیماری ویروسی اعصاب)، ویروس اپشتین‌بار، هپاتیت C، جذام، دیفتری و ایدز.
اختلا‌های وراثتی
اختلال‌هایی همچون بیماری شارکو ماری توث جزء انواع نوروپاتی موروثی محسوب می‌شوند.
ضربه ناگهانی یا وارد شدن فشار بر عصب
آسیب‌دیدگی ناشی از برخورد با وسایل نقلیه موتوری، افتادن و یا آسیب‌های ورزشی می‌توانند به اعصاب محیطی آسیب وارد کنند و یا آنها را وخیم‌تر کنند. فشار عصبی ممکن است بر اثر گچ گرفتن قسمتی از اندام بدن، استفاده از عصا یا چوبدستی و یا تایپ کردن زیاد بروز کند.
تومور
تومورهای سرطانی خوش‌خیم و بدخیم می‌توانند بر روی عصب‌ها رشد کنند یا به آنها فشار وارد کنند. همچنین پلی‌نوروپاتی ممکن است درنتیجه برخی سرطان‌های مربوط به واکنش ایمنی بدن بوجود آیند. این بیماری‌ها نوعی از سندروم پارانئوپلاستیک به حساب می‌آیند.
کمبود ویتامین
ویتامین‌های ب مانند ب 1 و ب 6 و ب 12 و ویتامین ای و نیاسین نقش حیاتی بر سلامت اعصاب ایفا می‌کنند.
اختلالات مغز استخوان
این اختلال‌ها شامل وجود پروتئین غیرطبیعی در خون (گاموپاتی مونو کلونال) نوعی سرطان استخوانی (میلوما استئوکلروتیک)، لنفوم و امیلوئیدوز می‌شوند.
سایر بیماری‌ها
بیماری‌هایی همچون بیماری کبدی و کلیوی، اختلال‌های بافت ارتباطی و کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم).
در تعدادی از موارد علت بیماری معلوم نیست (ایدیوپاتیک).
علائم نوروپاتی
نشانه‌ها و علائم نوروپاتی محیطی عبارتند از:
بروز تدریجی بی‌حسی، سوزش یا مورمور شدن دست و پاها که ممکن است به قسمت‌های بالایی پا و بازوها نیز کشیده شود.
احساس درد شدید، گزگز شدن، تیر کشیدن، یا سوزش
حساسیت شدید داشتن به لمس اشیاء
عدم حفظ تعادل و احتمال زمین خوردن
ضعف عضلانی و یا فلج درصورتی‌که اعصاب حرکتی آسیب دیده باشند.
نوروپاتی محیطی ممکن است یک عصب (مونونوروپاتی)، دو یا چند عصب (مونونوروپاتی مولتی‌پلکس) یا تعداد زیادی عصب در قسمت‌های مختلف بدن (پلی‌نوروپاتی) را تحت تاثیر قرار دهد. سندروم تونل کارپ نمونه‌ای از بیماری مونونوروپاتی است. اکثر بیماران مبتلا به نوروپاتی محیطی دچار پلی‌نوروپاتی هستند.
عوارض بعدی
عوارض نوروپاتی محیطی عبارتند از:
سوختگی و آسیب‌دیدگی پوست: ممکن است بیمار براثر بی‌حس شدن پوست قادر به تشخیص تغییرات دمایی یا درد در بخش‌هایی از بدن خود نباشد.
عفونت: احتمال دارد به‌خاطر بی‌حس بودن پا و سایر بخش‌های بدن متوجه وارد شدن آسیب به آنها نشوید. این قسمت‌ها را به‌طورمنظم چک کنید و صدمات جزئی را قبل از عفونی شدن درمان کنید، بخصوص‌اگر بیمار به دیابت قندی مبتلا باشد.
زمین خوردن: ضعف و از دست رفتن احساس با عدم تعادل و زمین خوردن در ارتباط هستند.
تشخیص
دلایل احتمالی زیادی برای نوروپاتی محیطی مطرح است. علاوه‌بر آزمایش فیزیکی مانند آزمایش‌خون، معمولا برای تشخیص و درمان نوروپاتی دیابتی به موراد زیر نیاز است:
سوابق کامل پزشکی
پزشک به بررسی سوابق پزشکی از جمله علائم بیماری، سبک‌زندگی، قرارگرفتن در معرض مواد سمی و سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های دستگاه عصبی می‌پردازد.
معاینه مغز و اعصاب
احتمالا پزشک رفلکس تاندون، قدرت عضلانی، توانایی بیمار در حس برخی هیجانات، و حالت قرارگیری بدن و هماهنگی آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد.
آزمایشات خون
این آزمایشات می‌توانند کمبود ویتامین، دیابت، عملکرد غیرطبیعی سیستم ایمنی و سایر نشانه‌های بیماری مسبب نوروپاتی محیطی را تشخیص دهند.
عکس‌برداری
سی‌تی‌اسکن و ام آر آی می‌توانند بیرون‌زدگی دیسک، تومورها و سایر ناهنجاری‌ها را نشان دهند.
آزمایشات عملکرد اعصاب
الکترومیوگرافی برای تشخیص آسیب عبصبی یک سری فعالیت‌های الکتریکی در ماهیچه‌های بدن بیمار را ثبت می‌کند. روش کار بدین صورت است که سیستم ردیاب سیگنال‌های الکتریکی را به یک عصب ارسال می‌کند و الکترود قرارگرفته در مجاور مسیر اعصاب، واکنش عصب به سیگنال‌ها را ثبت می‌کند (مطالعات رسانایی عصب).
تست سایر عملکردهای عصب
بررسی رفلکس خودکار که نحوه‌ی فعالیت رشته‌های عصبی خودکار را ثبت می‌کنند، تست تعریق، و تست حواس که به ترتیب نحوه واکنش بیمار به لمس، لرزش، سرما و گرما را ثبت می‌کنند، از جمله این آزمایشات هستند.
بیوپسی عصب
این روش مستلزم برداشتن بخش کوچکی از عصب، معمولا عصب حسی، به منظور بررسی ناهنجاری‌ها می‌باشد.
بیوپسی پوست
پزشک بخش کوچکی از پوست را به منظور بررسی کاهش پایانه‌های عصبی جدا می‌کند.
درمان نوروپاتی عصبی
مدیریت عوامل مسبب نوروپاتی و برطرف کردن علائم از اهداف درمانی به حساب می‌آیند. درصورتی‌که تست‌های آزمایشگاهی هیچ بیماری دیگری را نشان ندهند، احتمالا پزشک به بیمار وقت می‌دهد به این امید که علائم نوروپاتی بهبود یابد. علاوه بر داروهایی که برای درمان نوروپاتی دیابتی و بیماری‌های مرتبط با نوروپاتی محیطی استفاده می‌شوند، برخی داروهای مصرفی جهت تسکین علائم و نشانه‌های نوروپاتی محیطی از قرار ذیل هستند:
داروهای مسکن
داروهایی که بدون نسخه تجویز می‌شوند، مانند داروهای غیراستروئیدی و ضدالتهاب، می‌توانند علائم خفیف را برطرف کنند. درمورد علائم حادتر، معمولا پزشک داروهای دردکش را تجویز می‌کند.
داروهای حاوی اپیوئید مانند ترامادول (کونزیب، الترام) و یا اکسی‌کودن (اکسی‌کونتین، رکسی‌کدون) می‌توانند اعتیادآور باشند، از این‌رو این داروها تنها زمانی تجویز می‌شوند که سایر روشهای درمانی جواب ندهند.
داروهای ضدحمله
داروهایی مثل گاباپنتین (گرایلی، نوروپنتین) و پرگابالین (لیریکا) که به قصد درمان بیماری صرع تولید می‌شوند، تسکین‌دهنده درد عصبی هستند. عوارض جانبی ممکن است شامل سرگیجه و خوب‌آلودگی شوند.
درمان‌های موضعی
کرم کاپسایسین، حاوی ماده‌ای است که در فلفل قرمز یافت می‌شود و می‌تواند علائم نوروپاتی محیطی را به میزان ناچیزی بهبود بخشد. ممکن است بیمار دچار سوزش و التهاب در محل مالیدن کرم شود، اما این علائم به مرورزمان کاهش می‌یابد. هرچند برخی بیماران طاقت تحمل این علائم را ندارند. روش درمانی دیگر استفاده از ژل‌های لیدوکائین است که برای تسکین درد بر روی پوست بیمار مالیده می‌شوند. خواب‌آلودگی، سرگیجه و بی‌حسی در محل استعمال ژل از عوارض جانبی محصول هستند.
داروهای ضدافسردگی
ثابت شده است برخی از داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای مانند امی‌تریپتیلین، دوکسپین و نورتریپتیلین با مداخله در فرآیندهای شیمیایی مغز و ستون فقرات بیمار که مسبب بروز درد هستند، به بهبود درد کمک می‌کنند. داروی بازدارنده باز جذب سروتونین و نوراپی نفرین بنام دولوکستین (سیمبالتا) و داروی ضدافسردگی و دیر رهش بنام ونلافاکسین نیز در تسکین دردهای نوروپاتی ناشی از دیابت کاربرد دارند. عوارض جانبی این داروها عبارتند از خشکی دهان، تهوع، خواب‌آلودگی، سرگیجه، کاهش اشتها و یبوست. ممکن است روش‌ها و درمان‌های گوناگونی به رفع علائم بیماری نوروپاتی محیطی کمک کنند.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
شیوه کار بدین صورت است که از تعدادی الکترود برای ارسال جریان الکتریکی خفیف در فرکانس‌های مختلف به پوست بیمار استفاده می‌شود. این روش درمانی باید به مدت 30 دقیقه و طی یک ماه مورد استفاده قرار گیرد.
تبادل پلاسما و گلوبین ایمنی درون وریدی
بیماران مبتلا به نوعی خاص از بیماری‌های التهابی می‌توانند از این روش درمانی استفاده کنند چراکه به کاهش فعالیت سیستمی ایمنی کمک می‌کند. تبادل پلاسما هم شامل برداشتن خون و سپس برداشت پادتن‌ها و سایر پروتئین‌ها از خون و بازگرداندن خون به بدن می‌شود. از طریق روش درمانی گلوبین ایمنی، ممکن است بیمار میزان زیادی پروتئین را دریافت کند که به عنوان پادتن عمل می‌کنند (ایمونوگلوبین‌ها).
طب فیزیکی
درصورتی‌که بیمار دچار ضعف عضلانی باشد، طب فیزیکی به بهبود حرکت‌تان کمک می‌کند. همچنین ممکن است به واکر، آتل‌بندی، عصا و ویلچر نیاز داشته باشد.
جراحی
درصورتی که علت نوروپاتی واردآمدن فشار بر اعصاب باشد مثل فشار ناشی از تومور، احتمالا برای کاهش فشار به جراحی نیاز است. برخی افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی سایر روشهای درمانی مکمل جهت تسکین درد را امتحان می‌کنند. با آن‌که محققان این تکنیک‌های درمانی را به اندازه داروها مطالعه نکرده‌اند، ولی درمان‌های زیر نشانه‌هایی از امید را در خود دارند:
الفا لیپوئیک اسید
این روش طی چندین سال به عنوان روش درمان نوروپاتی دیابتی محیطی به کار برده شده است. درخصوص مصرف این ماده با پزشک مشورت کنید چراکه ممکن است بر سطح قند خون تاثیرگذار باشد. معده درد و حساسیت پوستی از دیگر عوارض جانبی این روش هستند.
آمینواسیدها
آمینواسیدها مثل استیل ال کارنیتین به نفع بیماران دیابتی و افرادی است که شیمی‌درمانی انجام می‌دهند. تهوع و استفراغ از عوارض جانبی بیماری این روش هستند.
هایتون تراپی چیست؟
فرکانس‌های هایتون بین 4096 هرتز و 32768 هرتز، فرآیندهای بیوشیمیایی و بیوالکتریک را در داخل و خارج سلول‌ها به حالت عادی و طبیعی در می‌آورند.
هایتون تراپی چگونه به بدن کمک می‌کند؟
در بدن انسان، میدان‌های الکترومغناطیسی با فرکانس بالا در حفظ حیات و تنظیم فرآیندهای بدن نقش طبیعی دارند. اولین دستگاه‌های درمانی که از این میدان‌ها استفاده می‌کردند توسط دانشمندان آلمانی در سال 1994 تهیه شدند. آنها الگوهای فرکانس پیچیده را برای بهبود متابولیسم، ارتباط سلولی و گردش خون اعمال می‌کنند. این الگوهای فرکانس در محدوده طیف بالا یعنی کمتر از 20 کیلوهرتز هستند. امواج الکترومغناطیسی ارتباط سلولی را از طریق فرآیندهای همزمان بیوشیمیایی و بیوالکتریکی تقویت می‌کنند. این فرکانس‌های شفابخش همیشه به منشأ درد، حتی آنهایی که در عمق بدن هستند می‌رسند، زیرا از سلولی به سلول دیگر انتقال یافته و مانند یک دومینو عمل می‌کنند. سلول‌ها با مواد طبیعی موجود در بدن تامین می‌شوند که نیاز به داروها را از بین می‌برند. حتی سلول‌های موجود در بافت‌های عمیق زیر پوست تحت تاثیر قرار می‌گیرند، زیرا فرکانس‌ها می‌توانند بدون مانع در بدن نفوذ پیدا کنند. الگوهای فرکانس مورد استفاده برای این درمان موجب هیچگونه سازگاری سلولی نمی‌گردند و از این رو برای کل دوره درمان موثر هستند. هر یک از اندام نیاز به ارتباط ، هماهنگی و همکاری مناسب بین سلول‌های خود دارد. بدن می‌تواند به ترمیم خود کمک کند.
این شیوه درمانی چگونه انجام می‌شود؟
- یک بالش برای گذاشتن زیر پا و نیز یک بالش برای زیر گردن لازم است. پس از تنظیمات لازم، بیمار باید زیر یک پتو قرار بگیرد. در صورت درمان کمر، بیماران باید لباس زیر کشی بپوشند. خانم‌ها نباید جوراب شلواری بپوشند، زیرا الکترودها باید روی پاها نیز قرار بگیرند.
- درمان تقریباً 60 دقیقه طول می‌کشد. بنابراین باید بین جلسه‌ی یک بیمار تا جلسه‌ی بعدی ۸۰ تا ۹۰ دقیقه بگذرد تا زمان کافی برای آماده‌سازی بیمار وجود داشته باشد.
توجه: قبل از شروع درمان بیماران باید مثانه‌ي خود را تخلیه کنند، زیرا اغلب درمان باعث تحریک و تشدید ادرار می‌گردد. - پس از تنظیمات دستگاه، بسیاری از بیماران در طول درمان 60 دقیقه کامل می‌خوابند. برخی از بیماران با هدفون آهنگ آرامش‌بخش گوش می‌دهند. بعد از 60 دقيقه بيمار از طريق صدای دستگاه یا به آرامي توسط دستيار پزشک بيدار مي‌شود.
- به طور متوسط در مجموع نیاز به 10 جلسه درمان می‌باشد که در حالت ایده‌آل حداقل 3 جلسه در هفته نیاز است. بهترین نتایج با درمان روزانه حاصل می‌شوند.
- در برخی موارد ممکن است در ابتدا بدتر شدن مشکل پزشکی رخ دهد. این امر حاکی از این است که درمان در حال اثر گذاشتن است. در این حالت باید همواره درمان متعاقب در روز بعد انجام شود تا بدتر شدن اولیه‌ی وضعیت بیمار متوقف شود.
- با این حال، مهمتر از همه، تشخیص صحیح می‌باشد. این امر در کنار تعیین محل دقیق درد برای انجام یک درمان موثر بسیار مهم است.
چه اثراتی از این درمان به دست می‌آیند؟
تسریع انتشار، عادی کردن فعال‌سازی مواد فرستنده درون سلولی، بهبود هماهنگی و ارتباط بین سلول‌ها برای حفظ یا تکثیر ساختارهای مورد نیاز و عملکرد بافت، بهبود فرایندهای متابولیک مبتنی بر آنزیم، افزایش میزان و اندازه مراکز نیروی انرژی سلولی، یعنی میتوکندری‌ها، اثرات ضد ورم با تحریک ادرار زیاد، و تسریع فرآیندهای بهبودی، از جمله تاثیرات این درمان هستند.
مزیت اصلی هایتون تراپی چیست؟
در مقايسه با روشهای معمول و آنهایی که شامل روشهای دارويی هستند، هایتون تراپی در تسکین درد و همچنین درمان نوروپاتی دیابتی بسیار موثرتر است. این روش در بسیاری از موارد حتی در موارد درد مزمن که درمان آنها دشوار می‌باشد ثابت شده است. در این روش برخلاف دارو درمانی، متابولیسم بیمار تحت تاثیرات منفی قرار نمی‌گیرد. کاهش یا قطع داروها نیز امکان پذیر است.
موفق‌ترین نواحی کاربردها کدامند؟
در این روش برای درمان نوروپاتی دیابتی بسیار موثر هست که در این روش با استفاده از دستگاه هایتون تراپی به صورت یک روز درمیان میتوانید نتیجه مثبت آن را مشاهده کنید.